ترجمه تخصصی بهداشت عمومی

، نخستین بار در سال 1974 در یک پانل آموزشی در مورد آموزش بهداشت، مطرح شد. از آن زمان تاکنون تعاریف مختلفی از سواد سلامت ارائه شده است.WHO سواد سلامت را به صورت میزان ظرفیت فرد برای کسب، تفسیر و درک اطلاعات اولیه و خدمات سلامتی تعریف کرده است که برای تصمیم گیری متناسب در زمینه سلامتی لازم است. سواد سلامت مهارت های شناختی و اجتماعی تعیین کننده انگیزه و توانایی افراد در دستیابی، درک و به کارگیری اطلاعات است به گونه ای که منجر به حفظ و ارتقاء سلامت آن ها گردد. سواد سلامت مجموعه ای از مهارت های خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل، تصمیم گیری و توانایی بکارگیری این مهارت ها در موقعیت های سلامتی است که لزوما به سال های تحصیل مربوط نمی شود. آخرین تعریف ارائه شده از سواد سلامتی به این صورت می باشد: درجه ای که افراد و گروه ها می توانند اطلاعات مورد نیاز جهت تصمیم گیری در زمینه بهداشت عمومی را ارزیابی و بر اساس آن ها عمل کنند به گونه ای که به نفع جامعه باشد. (WHO) سواد سلامت را یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده برای ارتقاء جنبه های مختلف بهداشت عمومی در نظر گرفته است و به همه کشورهای جهان توصیه کرده است که انجمنی متشکل از تمامی افراد متأثر از این امر جهت پایش و هماهنگی فعالیت های راهبردی در خصوص ارتقاء سطح سواد سلامت در جوامع مختلف ایجاد کنند. سواد سلامت پایین منجر به تاخیر در تشخیص بیماری ها، افزایش استفاده از خدمات اورژانس، افزایش میزان بستری شدن در بیمارستان، کاهش میزان پیگیری دارو، کاهش ظرفیت برای مدیریت بیماری های مزمن، و در نهایت منجر به افزایش بروز بیماری های مختلف در افراد می شود. مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف جهان نشان داده است که سواد سلامت محدود و ناکافی بر بخش زیادی از مردم تاثیر گذاشته است. طبق مطالعه ای که در اروپا انجام شد، تقریبا از هر دو شهروند اروپایی، سواد سلامت یک نفر ناکافی گزارش شده بود. در مطالعه ای که در میان مردم ایران انجام شد ۴۶٪ مردم سواد سلامت محدود داشتند. به عنوان نمونه در مطالعه ای که در سال 1386 در 5 استان کشور انجام شد، ۵۶٪ افراد مورد مطالعه سواد سلامت ناکافی داشتند.

The term was first introduced in 1974 in an educational panel about health education. Since then, different definitions have been proposed. The World Health Organization (WHO) defines health literacy as one’s capacity to receive, interpret, and perceive primary information and health services that are needed to make proper decisions in health fields. Health literacy, in the same spirit, refers to cognitive and social skills that determine motivation and capability of individuals to achieve, perceive, and utilize information in a way that leads to improvement and preservation of their health. It is a set of reading, listening, analyzing, and decision making skills and ability to use such skills in health related situations, which is not necessarily related to education level. The latest definition of the concept is read “the level at which individuals and groups of people can assess the information needed to make decision in public health arena and take action based on the decision in a way that is in favor of the society.” The WHO recognizes health literacy as one of the most important factors in determining the extent of improvement of the different aspects of public health and all countries are recommended to establish an association of all the stakeholders to monitor and coordinate strategic activities toward improvement of health literacy in different communities. Low health literacy causes delay in diagnosis of diseases, increases the demand for emergency services, increases hospitalization term, decreases drug follow up term, decreases the capacity to manage chronic diseases, and increases prevalence of different diseases. Studies have shown that low health literacy have affected a large group of people in different countries. A study in Europe showed that one out of two European citizens lacked adequate health literacy. A study in Iran showed that 46% of people suffered low health literacy. For instance, a study in 2017 in five provinces in Iran showed that 56% of the participants had a low level of health literacy.

امروزه شیوع دیابت به دلیل عواملی چون رشد سریع جمعیت، افزایش امید به زندگی، شهرنشینی، عدم فعالیت فیزیکی و افزایش شیوع چاقی در سراسر جهان رو به افزایش است (1). طبق گزارش فدراسیون بین المللی دیابت، در حالی که تعداد بیماران مبتلا به دیابت در سال 2000 کمتر از 200 میلیون نفر بود؛ در سال 2017 تعداد افراد مبتلا به 451 میلیون نفر (99-18 سال) رسیده و پیش¬بینی می¬شود در سال 2045 به 693 میلیون نفر برسد. این در حالی است که برآورد شده تقریبا نیمی از همه افراد مبتلا به دیابت (7/49٪) تشخیص داده نشده¬اند. (2). شیوع دیابت در منطقه خاورمیانه به طور قابل توجهی رو به افزایش است و برآورد می¬شود نرخ رشد دیابت تا سال 2030 در ایران بعد از پاکستان به رتبه دوم منطقه برسد، به طوری که در سال 1387 حدود 4 میلیون نفر در ایران مبتلا به بیماری دیابت بوده¬اند و پیش¬بینی می¬شود تا سال 1400 به بیش از 12 میلیون نفر برسد (3-5). متخصصين علوم بهداشتي بر این باورند که بيماران مبتلا به ديابت باید بسياري از رفتارهاي مراقبتي خود را برعهده بگيرند، این رفتارها شامل رعایت رژيم غذايی مناسب، انجام ورزش و فعالیت فیزیکی منظم، پیروی از دستورات دارویی، پايش قند خون، بررسي پاها و مراجعه منظم به پزشک است (6, 7). نتایج مطالعات در کشورهاي آلمان و انگلستان گویای این است که تقریبا 60-50 درصد بیماران مبتلا به دیابت، علیرغم شروع درمان بیماري، به خاطر عدم رعایت صحیح رویکردهاي درمانی با افزایش میزان هموگلوبین گلیکوزیله مواجه بوده¬اند(8-10). اگر چه دیابت درمان قطعی ندارد؛ اما مراقبت¬های مناسب می¬توانند در کنترل علائم و عوارض ناتوان کننده آن بسیار موثر عمل کنند، به طوری که اولین هدف در طرح درمانی دیابت، کنترل سطح گلوکز خون می¬باشد. در این میان HbA1c به بهترین شاخص کنترل بیماری دیابت و استاندار طلایی بدل شده است. HbA1c متوسط گلوکز خون 3-2 ماه گذشته را نشان می¬دهد و ارتباط تنگاتنگی با بروز عوارض مزمن دیابت (به ویژه میکروواسکولار ) دارد. یک درصد کاهش HbA1c به مدت 10 سال باعث کاهش 21 درصدی مرگ¬های ناشی از دیابت می¬شود، همچنین خطر بروز عوارض چشمی، کلیوی و عصبی را بیش از 40% کاهش می¬دهد (11, 12). بیماری دیابت و به ویژه دیابت نوع دو با اختلالات متابولیسم لیپیدها همراه است و افزایش سطوح اسیدهای چرب پلاسما نقش اساسی را در افزایش مقاومت به انسولین ایفا می¬کنند. افزایش اسیدهای چرب پلاسما باعث ایجاد دیس¬لیپیدمی در بیماری دیابت به صورت افزایش لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) و کاهش لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) می¬شود. این عملکرد آتروژنیک لیپوپروتئین¬ها (افزایش تری گلیسرید، افزایش LDL و کاهش HDL) باعث ایجاد آترواسکلروز و افزایش خطر حوادث قلبی عروقی می¬شود، که شایع¬ترین علت مرگ و میر در دیابت نوع دو است (13).

Prevalence of diabetes is growing due to rapid population growth, increase of life expectancy, growth of urbanism, low physical activity, and increase in prevalence of obesity [1]. According to the International Federation of Diabetes, while the diabetic patients population in 2000 was less than 200 million, this figure reached 451 million (age range: 18-99 years) in 2017, and it is expected to hit 693 million in 2045. It is notable that about one half of diabetic patients are not diagnosed (49.7%) [2]. Prevalence of diabetes in the Middle East is growing fast and it is estimated that by 2030 Iran, after Pakistan, will have the second highest growth rate of diabetes prevalence. In 2008, the population of diabetic patients was four million and this figure is estimated to be 12million by 2022 [3-5]. Experts of health sciences believe that diabetic patients need to undertake the responsibility of many of their care behaviors such as following the recommended diet, exercising, regular physical activity, following drug usage prescription, monitoring blood glucose level, inspecting feet, and visiting physician on a regular basis [6, 7]. Results of studies in Germany and the UK have revealed that about 50-60% of diabetic patients demonstrated an increase in the level of glycated hemoglobin (HbA1c) despite receiving therapeutic services [8-10]. Although no definite treatment has been found for diabetes, proper health cares are effective in controlling the symptoms and disabling side effects so that the first objective in diabetes treatment protocols is to control blood glucose level. In this regard, HbAlC is the best indicator of diabetes control so that it is considered as a golden standard. The index represents mean blood glucose level over the past two to three months so that it has a close relationship with emergence of chronic side-effects of diabetes like microvascular in particular. One percent decrease in HbAlC in 10 years results in 21% decrease in diabetes caused deaths and 40% decrease in the eyes, renal, and neural side-effect (11, 12). Diabetes and diabetes type II in particular creates lipid metabolic disorders and an increase in the plasma fatty acids level is a key factor in development of insulin resistance. Increase in plasma fatty acids causes dyslipidemia in diabetic patients in the form of increase in low density lipoprotein (LDL), and decrease of high density lipoprotein (HDL). This iatrogenic function of lipoproteins (increase of triglyceride, increase of LDL, and decrease of HDL) causes atherosclerosis and increases the risk of cardiovascular incidents, which is the main cause of death among patients with diabetes type II [13].

پویش"به کودکان ما دست نزنید- کودک شما کودک من است" (HOOC) ، طرح ابتکاری وزیر امنیت اجتماعی دولت وسترن کپ، لئونارد راماتلاکان ، بود. هدف این پویش، ایجاد آگاهی و حمایت، بسیج تمام بازیگران مربوطه برای انجام نقش خود و کمک به پیشگیری از وقوع سوء استفاده جنسی از کودکان است. هدف دیگر آن، توانمندسازی کودکان با علم به مفاهیم پیشگیرانه در جلوگیری از وقوع این جرم برای آنها است. وزیر، این پویش را در وسترن کپ در 15 مارس 2002 آغازکرد. این برنامه در مدارس وسترن کپ در 13 فوریه 2003 شروع در ژوئن 2004 به پایان رسید. پویش HOOC شامل چند راهبرد مداخله ای می شود- برنامه آموزشی (در مدرسه) یکی از این راهبردها است. برنامه های آموزشی در مدرسه، برای دانش آموزان در تمام سنین و شامل نمایش عروسکی آموزشی پیشگیری از جرم برای دانش آموزان پایه بود. نمایش حفاظت از کودک مجزایی هم برای بچه های پیش دبستانی تا پایه دوم برای مقابله با مسائل کلیدی سوء استفاده جنسی از کودک وجودداشت. یک کتاب رنگی دارای پیام هایی درمورد پیشگیری از سوء استفاده جنسی از کودک نیز منتشر شد. فیلمی درباره سوء استفاده از کودک نمایش داده شد و یک بحث گروهی در دانش آموزان پایه سوم تا پنجم انجام گرفت. پروژه HOOC، با ارائه یک بازی تخته که پیشگیری محور بود، مفاهیم خودحفاظتی را در دانش آموزان پایه چهارم تقویت کرد. بنابراین، این بازی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی مورداستفاده قرارگرفت. دانش آموزان پایه ششم و هفتم، درباره سوء استفاده، مواد مخدر و الکل به وسیله برنامه مهارت های زندگی Lions/Quest برای نوجوانان، آموزش دیدند. هر کودک در وسترن کپ، دستبند HOOC را دریافت کرد. درنتیجه، HOOC با هدف حفاظت کودکان دربرابر تمام اشکال سوء استفاده و غفلت ازطریق خدمات قابل دسترسی، یکپارچه و هماهنگ با تمرکز بر پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالث، مداخله و توانبخشی، مبتنی بر رویکرد چندبخشی بین رشته ای، زمینه خاص هر کودک را در وسترن کپ موردتوجه قرارداد. بازی تخته HOOC موربحث قرارخواهدگرفت.

The Hands Off Our Children – Your Child is My Child campaign (HOOC) was the initiative of Minister Leonard Ramatlakane, Minister of Community Safety, Western Cape Government. The campaign has as its purpose to create support and awareness, to mobilise all relevant roleplayers to fulfil their roles and to assist in preventing child abuse from occurring. Another goal of the campaign is empowering children with knowledge about preventative concepts to prevent this crime from happening to them. The Minister launched the HOOC campaign in the Western Cape on 15 March 2002. The programme was launched in the Western Cape schools on 13 February 2003 and ended in June 2004 (Hanekom, 2002:2). The HOOC campaign consisted of several intervention strategies – the school-based programme being one of them. The school programmes catered for learners of all ages and included an educational crime prevention puppet show for the foundation phase learners. There was a separate child protection drama for the pre-school to Grade 2 learners dealing with key issues on child abuse (Hanekom, 2003). A colouring book with messages about child abuse prevention was distributed. A video about child abuse was screened and used in a group discussion with learners in Grades 3 to 5. The HOOC project aimed to reinforce self-protective concepts by providing each Grade 4 learner with a board game that had a preventative focus. The HOOC board game was therefore used as part of a school-based programme. Grade 6 and 7 learners were educated on abuse, drugs and alcohol by means of the Lions/Quest for Adolescence life skills programme. Each child in the Western Cape received an HOOC wristband (Hanekom, 2003). In conclusion, HOOC aimed to protect children against all forms of abuse and neglect through accessible, integrated and co-ordinated services focusing on primary, secondary and tertiary prevention, intervention and rehabilitation, based on a multidisciplinary inter-sectoral approach, taking into account the particular context of each child in the Western Cape. The HOOC board game will be discussed next.

در آموزش پرستاری و مامایی یکی از مقاطع حساس، آموزش بالینی است زیرا ایجاد توانمندی های حرفه ای فراگیران نقش عمده ای دارد و جزء لاینفک آموزش این گونه از دانشجویان به شمار آمده و فرایندی پویا می باشد (1). شناخت عوامل موثر بر کیفیت و کمیت آموزش بالینی می تواند در رفع مشکلات بالینی مفید باشد. یکی از این عوامل، محیط آموزش بالینی است و شامل مولفه هایی است که آموزش و یادگیری را تحت تأثیر قرار می دهد و سالم بودن عناصر تشکیل دهنده آن باعث بالا رفتن کیفیت آموزش می شود(2). محيط باليني دربرگيرنده كليه شرايط و محرك هاي موثر بر يادگيري است و زمينه را براي يادگيري فراهم مي كند و همزمان بعنوان يك عامل دخيل در يادگيري و ياددهي عمل مي نمايد و مي تواند در حمايت، ممانعت و يا محدوديت موقعيتهاي يادگيري دانشجويان نقش آفريني كند(3). متغيرهاي بسياري از جمله دانشجو، مربي باليني، پرسنل بخش و عوامل موجود در محيط باليني نتايج يادگيري آنها را تحت تاثير قرار مي دهد. براي اطمينان از مفيد و موثر بودن محيط باليني در يادگيري، اين عوامل بايد مشخص شده و مورد ارزشيابي قرار گيرد (4). محيط يادگيري دانشجويان شامل همه شرايط و نيروهايي است كه از طريق آن يك مجموعه آموزشي و يادگيري تحت تأثير قرار مي گيرد. محيط يادگيري دانشجويان يك تركيب روان شناسانه است كه شامل عوامل شناختي، فرهنگي، اجتماعي، رواني، عاطفي، تحصيلي و انگيزشي است كه از طريق آن معلمان و شاگردان با يكديگر كار ميكنند. دستيابي به بازده يادگيري رضايت بخش بدون وجود محيطي با عناصر سالم، بسيار مشكل خواهد بود ( 2). دوره هاي كارآموزي و كارورزي در شكل دهي مهارتهاي اساسي و توانمندي هاي حرفه اي پرستاري و مامايي نقش اساسي دارد. زيرا براي دانشجويان فرصت فراهم مي شود كه دانش تئوري و آموخته هاي نظري خود را به مهارتهاي ذهني، رواني و حركتي تبديل كرده و مهارتهاي حرفه اي را كسب نمايند (5). كارآموزي در عرصه، بخشي از برنامه آموزش پرستاري و مامايي است كه به منظور ايجاد موقعيت هاي مناسب براي افزايش مهارت در كاربرد دانش پرستاري و مامايي در عرصه، در راستاي اعتلاي قدرت ابتكار و استقلال فراگير، با رعايت اصل مهم نظارت در آموزش جامعه نگر و حفظ امنيت مددجو و خانواده مي باشد بطوري كه دانشجو بتواند تدابير پرستاري لازم را در جهت ارتقاء و تامين سلامت مددجو، خانواده و جامعه بكار گيرد. دانشجويان بسياري از مهارتهاي تكنيكي و ارتباطي خود را از طريق كار كردن در فيلدهاي باليني بدست مي آورند، بنابراين تجربيات باليني آنها، راهي براي توانمندي و متخصص شدن در كارهاي آنها است. برنامه هاي آموزش اين دانشجويان مي تواند تجربيات باليني سازنده و مثبتي را براي آنها، به منظور كسب مهارت، كارآيي و بهره وري از اين فيلدهاي باليني فراهم كند (6).

A critical stage in nursing and midwifery education is clinical education as it plays a notable role in creating professional capabilities in the learners. As a dynamic process, clinical educations are indispensable parts of education for these students [1]. Recognizing the factors effective in the quality and quantity of clinical education can be useful in removing clinical problems. One of these factors is the clinical education environment and it covers the elements that influence learning and education. Education quality is higher when the elements of clinical education environment are flawless [2]. Clinical environment covers all the condition and drivers of learning and prepares the ground for learning. At the same time, it functions as a factor in learning and teaching and it can play a role in favor or against learning situations for students [3]. There are many variables like students, clinical instructor, personnel, and the factors of clinical environment that influence learning in students. To make sure that the clinical environment supports learning, these factors need to be determined and evaluated [4]. Students’ learning environment encompasses all the condition and forces through which a learning and teaching mixture is influenced. Learning environment is a psychological combination including cognitive, cultural, social, psychological, emotional, educational, and motivational factors used by the instructors and students to work with each other. Achieving a satisfactory learning performance is not easy without a supporting environment [2]. Internship and training courses play a key role in the development of fundamental skills and professional capabilities of nurses and midwives. They give the students an opportunity to convert their theoretical trainings into subjective, mental, and motor skills and attain professional skills [5]. “Internship” is part of the nursing and midwifery curriculum as it is designed to create suitable opportunities for improving the skills of using nursing and midwifery knowledge in practice in line with improving comprehensive creativity and independence and in observance of the principles of society-oriented education and preserving the health seeker and their family’s safety. The aim is to give an opportunity to the students to attain the nursing skills needed to improve and ensure the health seeker, their family, and society’s health. Students gain many technical and communicational skills through working in clinical fields. Therefore, students’ clinical experiences lead to empowerment and development of specialty in the learners. The education programs can provide constructive and positive clinical experiences in students that are needed for gaining skills, efficiency, and performance through clinical fields training .

الگوي جهاني بيماري ها به سمت افزایش شيوع بيماري هاي مزمن غیرواگیر سوق پيدا کرده است(1) و طبق آمار سازمان جهاني بهداشت (WHO) تا سال 2020، بيماري هاي مزمن غیرواگیر عامل 75 درصد مرگ ها در کشورهاي در حال توسعه خواهند بود(2). چاقی بعنوان یکی از بیماریهای مزمن پرخطر؛ به یکی از نگران کننده ترين مشکلات بهداشتي کشورهاي در حال توسعه و حتي کشورهای توسعه يافته تبدیل شده است(3-5). چاقی همچنین با دیابت نوع II، بیماري هاي قلبی عروقی، هیپرتانسیون، بیماریهای کبدی، بیماری های کیسه صفرا، آپنه هاي خواب، افزایش بروز سرطان و مشکلات مربوط به مفاصل، ارتباط بسیار نزدیکی دارد و سالانه چیزی در حدود 147 بیلیون دلار هزینه های بهداشتی درمانی را به خود اختصاص می دهد(6-9) با توجه به مستندات موجود می توان این نکته را مدنظر قرار داد که مشکلات ناشی از چاقی بسیار پیچیده بوده و فقط به مشکلات جسمی محدود نمی شود و می تواند بر توانمندي عملکردي افراد براي داشتن یک زندگی پویا تاثیر گذار باشد و اثرات نامطلوبی بر توانمندي افراد براي تجربه یک زندگی فعال و کارامد داشته باشد. مرور متون نیز، نشان دهنده شيوع بالاي چاقی و روند فزاینده ی آن می باشد(10). بر طبق آمار سازمان جهانی بهداشت در سال2012 در سطح جهانی، شيوع اضافه وزن و چاقی در زنان بزرگسال به ترتیب 80-65% و50-35% و در جمعيت ایران، به ترتیب 60% و 30% بوده و شيوع آن در زنان بالاتر از مردان گزارش شده است(11). اگرچه اتيولوژي چاقی هنوز ناشناخته است؛ اما تقابل اثر عوامل ژنتيکي، متابوليکي، سایکولوژی و محيطي (اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، محيط فیزیکی) تعيين کننده خواهند بود(11-13). با وجود اینکه اکثر بيماران مبتلا به چاقی به اهميت مداخلات سبک زندگي براي مديريت اين شرايط واقف هستند، با اين حال پيگيري مداخلات را به دلايل مختلف انجام نمي دهند. از سویی ممکن است این افراد تلاشهایی برای رسیدن به وزن ایده ال خود انجام دهند ولی برنامه های درمانی برای این افراد در طولانی مدت موثر نیست و برنامه های کنترل وزن را رها میکنند طوریکه پژوهش ها حاکی از آنند که تقریباً فقط 20% ا افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن در بلند مدت کاهش وزن موفق داشتند(22).

The world trend of diseases is towards higher prevalence of chronic non-communicable diseases [1]. According to the World Health Organization (WHO), chronic and non-communicable diseases will be the cause of 75% of mortalities in the world by 2020 [20]. Obesity is a risky chronic disease and a major health concern in the developing and even developed countries [3-5]. There is also a strong relationship between obesity and diabetes II, cardiovascular diseases, hypertension, liver diseases, gallbladder disease, sleep apneas, higher risk of cancer, and problems of the joints. Every year, around 147US$ billion is spent on health and therapeutic services for obesity [6-9]. As the documented facts show, problems caused by obesity are highly complicated and not limited to physical problems and may affect one’s chance to have a dynamic life. Th problems also degrade the chance of having an active and fruitful live. Literature review showed that obesity is prevalent and the prevalence rate is growing [10]. According to the WHO, global prevalence of overweight and obesity in adult women in 2012 were 65-80% and 35-50% respectively; these figures in Iran were 60% and 30% respectively. Moreover, obesity in women is more prevalent that men [11]. Although etiology of obesity is not determined yet, the interactive effect of genetical, metabolic, psychological, and environmental (social, economic, cultural, physical environment) plays a determinant role in the problem [11-13]. While the majority of obese individuals are aware of the importance of life style interventions for the management of their condition, they fail to continue the interventions for different reasons. In addition, they might take measures to achieve the ideal weight; however, the therapeutic program they adopt is not effective in long-term, so that the disappointments convince them to stop the program. Studies have shown that only about 20% of overweight and obese individuals manage to lose weight in long-term [22].

خانواده یکی از ارکان مهم جامعه به شمار می¬رود. دستیابی به جامعه سالم، در گروه سلامت خانواده و تحقق خانواده سالم، مشروط به بهره¬مندی اعضاء آن از سلامت روانی و داشتن روابط مطلوب با یکدیگر است (بهاری، 1390). خانواده با ازدواج شکل می¬گیرد و یکی از اهداف آن برقراری روابط زناشویی سالم است (استیلزر ، 2010). ازدواج، را می¬توان به عنوان مهمترین تصمیم¬گیری در زندگی افراد جامعه در نظر گرفت (ناصحی، رئیس، جعفری و رحمانی، 1383؛ طهماسبی، مقدسی، علوی و مرادی، 1385). ازدواج در هر فرهنگی پذیرفته شده است و بیش از 90% از جمعیت جهان حداقل یکبار ازدواج می¬کنند (ضیائی، جننتی، مبشری، تقوی، عبدالهی و همکاران، 2014). در ادبیات، ازدواج به عنوان یک هنجار، زندگی شخصی، رویداد بزرگسالی و درگیری دو نفر در زندگی مشترک با ویژگیها و نیازهای متفاوت توصیف شده است (لاورانس و بیر ، 1992). بطور کلی مردم برای اهداف خاصی مانند پیدا کردن معنا در زندگی و عشق برای کیفیت بهتر زندگی زناشویی ازدواج می¬کنند. شایان ذکر است که ادامه ازدواج به عوامل مانند رضایت زناشویی وابسته است، چون ازدواجی موفق¬ است، که زوجین حسی از رضایت را با یکدیگر را تجربه کنند (کلانترکوشه و حسن، 2010؛ لوساس، پارکیل، وندورف، اماموگلو، ویسفیلد و همکاران، 2008). رضایت زناشویی درجه¬ای از محبت در مورد جنبه¬های خاصی از روابط زناشویی یا کل رابطه است. در برخی از تحقیقات قبلی، رضایت زناشویی به عنوان یک ارزیابی ذهنی و جهانی از روابط در نظر گرفته شده است (دایتو، بکام، استین و دوتن ، 1998؛ مارکائورلی، بلنگر و مارچند ، 2003) در واقع آن وضیعتی است که زوج¬ها از با هم بودن احساس خوشحالی، رضایت و عشق می¬کنند (ضیائی و همکاران، 2014). مفهوم رضایت زناشویی، مفهومی چندمنظوره و چند بعدی شامل اجزای روانشناسی، اجتماعی اقتصادی و معنوی می¬باشد (شاکریان، 1389). الیس (1989؛ به نقل از اولادی، 1390)، رضایتمندی زناشویی را در احساس عینی خشنودی، رضایت، لذت زن و شوهر از تمامی روابط خود تعریف می¬کند. صادقی (1380) در تحقیقی نشان داد که ازدواج موفق باعث افزایش سلامتی و نشاط افراد شده و ناسازگاری و عدم رضایت زناشویی پس از ازدواج نه تنها بر کنشهای روانی اجتماعی زن و شوهر، بلکه بر رشد و تحول کودکان و نوجوانان آن خانواده نیز اثر سوء بجا می¬گذارد. همچنین در بسیاری از تحقیقات نشان داده شده است که رضایت زناشویی به وسیله¬ی بسیاری از عوامل مانند عملکرد جنسی سالم و لذتبخش تحت تاثیر قرار می¬گیرد (رحمانی، مرقاتی¬خویی، صادقی و الله قلی، 1390).

Family is one of the key pillars of society. Achieving a healthy society depends on healthy families where all the family members enjoy mental health and descent relationships with each other (Bahari, 2011). The starting point of a family is marriage and an objective followed by entering into marriage is to create healthy marital relationships (Stelzer, 2010). Marriage can be rightfully called the most important decision a person makes in his/her life (Nasehi et al., 2004; Tahmasbi et al., 2006). Marriage is a desirable event in any culture and more than 90% of the world population experience it once at least (Ziaie et al., 2014). Studies have described marriage as a norm, a personal life affair, an event in adulthood, and the involvement of two persons with different specifications and needs (Lawrance and Bayer, 1992). In general, people enter into a marriage for different reasons like finding a meaning in life, love, and a higher level of quality of life. It is notable that continuance of a marriage depends on factors like satisfaction with marital life as a marriage is successful only when the both sides feel satisfaction with being with each other (Kalantar Koushe and Hassan (2010); Lucas et al.,2008). Marital satisfaction refers to the level of affection in specific aspects or all aspects of marital relationship. Some authors have described marital satisfaction as a subjective and universal assessment of the relationship (Diautho, et al., 1998; Marcuaurelle, 2003). In fact, it refers to a situation when the couple feels happiness, satisfaction, and love when they are with each other (Ziaie, et al., 2014). The concept of marital satisfaction is a multi-dimensional and multi-purpose concept comprised of psychological, social, economic, and spiritual elements (Shakerian, 2010). Ellis (1989, cited by Oladi, 2011) defined marital satisfaction as an objective sense of contentment, satisfaction, and enjoyment in the couple with their mutual relationship. Sadeghi (2001) showed in a study that a successful marriage causes higher satisfaction and joy in individuals and dissatisfaction with marital life negatively affects not only social and mental interactions between the couple but also the growth and development of children raised in the family. Moreover, several studies have shown that marital satisfaction is influenced by many factors including a healthy and joyful sexual function (Rahmani, 2011).

پرفشاری خون یکی از مشکلات مهم بهداشتی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه است که می تواند منجر به بروز پیامدهای جدی مانند بیماری های قلبی عروقی و کلیوی گردد (1). با توجه به گزارشات مختلف از هر 3 نفر از بزرگسال در دنیا یک نفر از فشارخون بالا رنج می برد که این میزان با بالارفتن سن افزایش می یابد (2). فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل خطر قابل تغییر برای (CVD) در ایران و سراسر جهان است. عوارض فشار خون در هر سال منجر به 9.4 میلیون مرگ در سراسر جهان میشود. فشار خون بالا عامل حداقل 45٪ مرگ و میر ناشی از CVD و 51٪ مرگ و میر ناشی از strokeاست. آمارها نشان می دهد تعداد بیماران مبتلا به پرفشاری خون از 600 میلیون در سال 1980 به یک میلیارد نفر در سال 2008 رسیده به طوری که تخمین زده می شود بیش از 35% بزرگسالان در سطح دنیا مبتلا به پرفشاری خون باشند (3). در این رابطه شیوع پرفشاری خون در بزرگسالان ایران 14 تا 34% برآورد می شود که این میزان رو به افزایش است (4). مهمترین استراتژی کنترل فشارخون و باقی ماندن فشارخون در محدوده طبیعی، پیروی کردن بیمار از خود مراقبتی است (5). Chodosh نشان داد كه مداخلات خود مراقبتي در مورد بيماري فشارخون بسيار كارآمد بوده، بطوريكه با استفاده از خودمراقبتي، فشار خون سيستوليك و دياستوليك به ترتيب 5و 4.3ميليمتر جيوه كاهش نشان داد.خود مراقبتی در بیماران دارای فشارخون بالا شامل پیروی از رژیم غذایی سالم (خصوصا کم نمک)، کنترل وزن و مصرف منظم داروهای تجویز شده می باشد (7). حمايت اجتماعي در بیماریها در بهبود توانايي فرد برای ایجاد سبک زندگی سالم و سازگاری با آن موثر است(22). در مطالعه Glasgow حمایت اجتماعی قویترین پیشگویی کننده تبعیت از درمان در بیماران بود(9). حمایت اجتماعی نقش تعدیل¬کننده¬اي بر سطح خودمراقبتی دارد و یکی از پیش¬بینی¬کننده¬هاي رفتارهای سلامت محور بیماران است(11). این مدل بر نقش عوامل تعدیل کننده (فاکتورهای ساختاری) و ادراکات فردی در تعیین احتمال انجام یک رفتار تاکید دارد(12). بر اساس این مدل جهت انجام رفتار پيشگيري كننده از عوارض فشارخون ، افراد بايد ابتدا خود را مستعد ابتلا به عوارض فشارخون ببینند و جدی بودن عوارض آنرا باور کنند. با علایم مثبتی که از محیط اطراف یا محیط داخلی بدن خود دریافت می کنند، مفید و قابل اجرا بودن رفتار را باورنمایند. عوامل بازدارنده از انجام این رفتارها را نیز کم هزینه تر از فواید انجام آن ادراک نمایندو به تواناییهای خودبرای اتخاذ رفتار اطمینان داشته باشندتا اقدام به خودمراقبتی نمایند(13).

Hypertension is a major health problem in the developed and developing countries that may lead to serious complications like cardiovascular and renal diseases [1]. As reported by studies, one out of every three adults in the world suffer from hypertension and this rate increases with age [2]. Hypertension is one of the main risk factors of cardiovascular diseases (CVDs) in Iran and other countries. Globally, hypertension leads to 9.4million deaths every year and it is the cause of at least 45% CVD and 51% of stroke mortality rates. As suggested by statistics, the number hypertension patients in 1980 was 600 and this figure reached 1billion by 2008. It is estimated that more than 35% of adults in the world suffer from hypertension [3]. The estimate of hypertension prevalence in Iranian adults ranges from 14% to 34% and it is growing [4]. The main strategy to control blood pressure and keep blood pressure at a normal range is self-care by the patient [5]. Chodosh showed that self-care interventions were very effective in hypertension so that such interventions attenuated systolic and diastolic pressures by 5 and 4.3mmHg. Self-care for the patients with hypertension includes adhering to a healthy diet (low salt foods in particular), weight control, and strictly following the prescribed medication [7]. Social support is effective in improving one’s ability to create and adapt to a healthy life style [22]. Glasgow argued that social support was the strongest predictor of adherence to treatment in patients [9]. It plays a mediating role in the level of self-care and it is one of the predictors of health-oriented behaviors in patients [11]. This model emphasizes on the determinant factors (structural factors) and personal perceptions to determine the probability of a specific behavior [12]. As the model implies, to demonstrate hypertensive side effects preventing behaviors, individuals need to perceive their vulnerability to the side effects and believe in the seriousness of them. In addition, they need to believe in the effectiveness and feasibility of the behaviors based on the positive signals they receive from the environment or their body. They should also believe that the cost of facing with the preventive factors of such behaviors is less than the benefits of doing such behaviors; and that they have the ability to perform the behaviors [13].

مقیاس امیدواری اشنایدر: این پرسش نامه توسط اشنـايدر و همکاران براي سنجـش اميـدواري سـاختـه شـده است، داراي ۱۲ سؤال است و به صورت خودسنجي اجرا گردید. از اين سؤالات، ۴ سؤال براي سنجش تفکر عاملي، ۴ سؤال براي سنجش تفکر راهبردي و ۴ سؤال انحرافي است. برای بدست آوردن نمره، حداقل نمره 12 و حداکثر 60 نمره می¬باشد. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات تک‌تک سؤالات را با هم محاسبه مینمائیم. امتیازات بالاتر، نشان دهنده امیدواری بیشتر در فرد پاسخ دهنده خواهد بود و برعکس(19). در پژوهشی که کرمانی و همکاران در سال (با هدف ویژگیهای روانسنجی مقیاس اشنایدر انجام دادند، روایی و پایایی این پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفته است. ضریب اعتبار این مقیاس با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 86/0 و از طریق بازآزمایی 81/0 به¬دست آمده است(20). مقیاس تاب‌آوری کارنر و دیویدسون این پرسشنامه دارای 25 سوأل بوده و هدف آن سنجش میزان تاب‌آوری در افراد مختلف است. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سؤالات را با هم جمع میکنیم. این امتیاز دامنه‌ای از 0 تا 100 را خواهد داشت. هر چه این امتیاز بالاتر باشد، بیانگر میزان تاب‌آوری بیشتر فرد پاسخ دهنده خواهد بود و برعکس. نقطه برش این پرسش¬نامه امتیاز 50 می¬باشد. به عبارتی، نمره بالاتر از 50 نشانگر افراد دارای تاب‌آوری خواهد بود و هرچه این امتیاز بالاتر از 50 باشد، به همان میزان شدت تاب‌آوری فرد نیز بالاتر خواهد بود و برعکس(21). هنجاریابی این پرسشنامه توسط کیهانی و همکاران بر روی دانشجویان پرستاری انجام شده است. مقدار آلفاي كرونباخ و دونيمه سازي اسپيرمن- برون به ترتيب برابر با 669/0 و 665/0 بوده است(22).

Synder’s Hope Scale The scale was introduced by Synder et al. to measure hope with 12 self-statement questions. Agency thinking and pathway thinking each are covered by four questions and there are four distracting questions. The minimum and maximum scores are 12 and 60 respectively and the total score is obtained as the sum of the score of all questions. The higher the score the higher the hope and vice versa [19]. Kermani et al, studied psychological specifications of the scale and supported its reliability and validity. Reliability coefficient of the scale based on Cronbach’s alpha and retest method was 0.86 and 0.81 respectively [20]. Conoor and Davidson’s Resilience Scale The scale contains 25 statements and designed to measure resilience in different individuals. The score is calculated as the sum of all statements and minimum and maximum scores are 0 and 100 respectively. The higher the score, the higher the resilience of the respondent and vice versa. The cut point of the scale is 50; that is, scores >50 are interpreted as resilient and the higher the score the stronger the resilience and vice versa [21]. The tool was normalized by Keyhani et al. for nursing students and Cronbach’s alpha and Brown-Spearman split half coefficients were obtained equal to 0.669 and 0.665 respectively [22].

سلامتی در تمام کشورها، یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار و ارتقاء کیفیت زندگی شناخته شده و حفظ آن لازمه هر اقدامی در برنامه ریزی اقتصادی-اجتماعی آن کشور محسوب می شود .در همین راستا، سازمان جهانی بهداشت بهره مندی از بالاترین استانداردهای سلامت را حق تمام مردم می داند و کشورها را موظف می کند مطابق با شاخص های بین المللی و منطقه ای، اهداف خود را برای تامین بالاترین سطح سلامتی تدوین، برنامه ریزی و اجرا نمایند تا بی عدالتی اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در کشورها به حداقل برسد (Bagheri Lankarani et al., 2017). به این ترتیب سلامت افراد جامعه با تامین شرایط پیشرفت اجتماعی و استفاده از پوشش همگانی سلامتی و بهداشتی تامین می شود (Esmailzadeh et al., 2013). در حال حاضر در اکثر کشورها سعی بر آن است تا حد امکان بی عدالتی درتامین سلامت مردم کاهش یابد (Ferdosi et al., 2017). طرح تحول نظام سلامت در 15 سال گذشته در 21 کشور جهان از جمله در کشورهای ترکیه، امارات، شیلی، کوزوو، هند، غنا، کنیا، اندونزی، مالی، نیجر، رواندا، آفریقای جنوبی، چین، فیلیپین، مکزیک و ویتنام و ایران به اجرا درآمده است . تمام این کشورها سعی کرده اند سطح پوشش سلامت عمومی را به ویژه در مناطق کم برخوردار گسترش دهند. ایران هم مانند کشورهای چین، فیلیپین، مکزیک و ترکیه از مثال های موفق اجرای این طرح است (Bagheri Lankarani et al., 2017). هدف اصلی این طرح، ارائه خدمات پیشگیرانه، بهبود و ارتقا کیفیت خدمات درمانی-مراقبتی، توانمندسازی نظام سلامت و درمان کشور، ارتقاء سطح سلامت و دادن پاسخ مناسب به نیازهای مردم و جامعه (Shohani et al., 2017)، حل مشکلات مالی مراکز درمانی، بیمه ها و اصلاح ساختار مدیریت بوده است (Moradi et al., 2017). زیرا بی عدالتی در سلامت به معنی عدم توازن در توزیع امکانات و دسترسی و بهره مندی گروه های مختلف اجتماع است و تامین آینده سلامتی و بهداشتی مردم بستگی به توانایی سیستم ارائه خدمات سلامتی برای برقراری این تعادل دارد (Coulter and Jenkinson, 2005). برنامه تغییر در سیستم بهداشتی-درمانی کشور ایران قبل از وقوع انقلاب اسلامی در ایران طراحی شده بود و مسئولین بهداشت و درمان کشور آن را پیگیری نمودند (Rajabi et al., 2013). ولی جایگاه ایران در بعضی شاخص های بهداشتی در سال های اخیر، در مقایسه با سایر کشورهای منطقه ی خاورمیانه و آسیا مناسب نبود. به عنوان مثال پاسخگویی نظام سلامت در ایران 67 درصد برای خدمات سرپایی و 73 درصد برای خدمات بستری بود که در سطحی پایین تر از کشور برزیل و 14 کشور اروپایی (81 درصد و بالاتر) قرار داشت (Piroozi et al., 2016). علاوه بر این 70 درصد هزینه های درمانی را خود مردم پرداخت می کردند و به طور متوسط هزینه های کمرشکن درمان، در هر سال ، هفت درصد از جمعیت کشور ایران را به زیر خط فقر می کشاند.

Health is one of the main axes of sustainable development and improvement of quality of life in all countries. Preserving health in a country is the bedrock of any other measures in the area of economic-social planning. In this regard, the World Health Organization (WHO) maintains that access to the highest health standards is the right of everyone. According to WHO, countries are required to codify, plan, and implement their health program as per the international and regional indices to minimize social, economic and health injustices (Bagheri Lankarani et al., 2017). Health in the society is guaranteed through realization of social development condition and provision of public health and hygiene services (Esmailzadeh et al., 2013). Attempts to alleviate injustice in access to health services are common in most of countries (Ferdosi et al., 2017). The Health System Reform Plan (HSRP) has been implemented in 21 countries (e.g. Turkey, the UAE, Chili, Kosovo, India, Ghana, Kenia, Indonesia, Mali, Nigeria, Rwanda, South Africa, China, Philippine, Mexico, Vietnam, and Iran) over the past 15 years. All these countries have tried to improve their public health coverage level especially in less developed districts. Along with China, Philippine, and Turkey, Iran is one of the successful cases of implementation of HSRP (Bagheri Lankarani et al., 2017). The main objective of HSRP is to provide preventive services, improve and upgrade quality of therapeutic-care services, empower health and treatment system, improve health condition, respond to the needs of the public and society (Shohani et al., 2017), solve financial problems of health services provider and insurance companies, and improve management structures (Moradi et al., 2017). Health injustice means inequality in the provision of facilities and access to health services for different social groups. In addition, ensuring the future of health and hygiene in the public depends on the capability of health service system to create and maintain such equality and justice (Coulter and Jenkinson, 2005). The program for reforming health-treatment system in Iran was prepared before the 1978’s revolution and it was implemented by health officials afterwards (Rajabi et al., 2013). However, Iran’s position in terms of some of health indices has not been satisfactory comparing countries in the Middle East and Asia. For instance, response rate in Iran health system was 67% for out-going services and 73% for hospitalized services, which were less than Brazil and 14 European countries (above 81%) (Piroozi et al., 2016). In addition, 70% of medical costs were paid by the patient and on average and the heavy load of medical costs would take7% of Iranian population under the poverty threshold each year .

اعتياد به مواد مخدر يكي از مشكلات بهداشتي، درماني و اجتماعي قرن حاضر است و به جرأت مي توان ادعا کرد که تمامي جوامع کم و بيش با آن درگير هستند. آمار شیوع مصرف مواد در منطقه مدیترانه شرقی نشان می دهد که برخی کشورهای این منطقه بالاترين ميزان مصرف مواد مخدر در جهان را دارا هستند. بنا به آمار دفتر کنترل مواد در سال 2011، ایران یکی از بزرگترین کشورهای مصرف کننده مواد در جهان است و مطابق با آمار IDCH 2.27% از مجموع مصرف جهانی اپیوییدها و 0.01% مصرف جهانی کوکائین در ایران صورت میگیرد. اثرات مخرب اعتیاد دامنه گسترده ای را در بر میگیرد و نه تنها برای فرد معتاد مشکلات عدیده ای ایجاد می کند بلکه اعضای خانواده دوستان و همکاران معتاد را نیز درگیر میکند. در حال حاضر اطلاعاتي در دست است که نشان مي دهد مصرف مواد در ميان نوجوانان و جوانان افزايش چشمگيري يافته است. شروع به مصرف مواد مخدر در بسياري از افراد از سنين دبيرستان آغاز مي شود و متوسط سن اولین مصرف مشروبات الکی، سیگار و سایر مواد در میان دانش آموزان تقریباً 12 سالگی است. شيوع جهانی مصرف حشیش و آمفتامين در دانش آموزان 13 تا 15 ساله به ترتيب 3.5% و 3.3% است و از این نظر تفاوت هاي زيادی بين دو جنس وجود دارد. مطالعات انجام شده در میان معتادان ایرانی نشان میدهد که 4% این افراد مصرف مواد را از سنین زیر 15 سال و 24.4% این افراد مصرف مواد را در سنین 15 تا 19 سالگی شروع کرده اند. بنابراين به نظر می رسد که يکي از مهمترين راه هاي کاهش مصرف مواد در بزرگسالي کنترل موثر آن در نوجواني است. پژوهشگران معتقدند نوجوانان از مصرف موادي قانوني چون سيگار شروع كرده و سپس به سمت مواد غير قانوني نظير مواد استنشاقي و ماري جوانا روي مي آورند. در سالهای اخیر سن گرایش به مواد مخدر در ایران بسیار پائین آمده است و همین امر موجب نگرانی زیادی در میان خانواده ها و سیاست گزاران سلامت شده است چرا که جوان گزینی اعتیاد نه تنها باعث از دست رفتن بسیاري از منابع انسانی فعال کشور می شود، بلکه ضربه جبران ناپذیري نیز بر بدنه اجتماع وارد می آورد. بنابراین توجه به قشر نوجوان و در رأس آن دانش آموزان اهمیت فراوانی دارد. از آنجایی که فرد در محیط خانواده رشد می کند، تربیت می شود و فرایند جامعه پذیری را تجربه می کند ناکارآمدیهای خانواده می تواند موجب بروز انواع انحرافات اجتماعی از جمله سو مصرف مواد در فرزندان شود. دانش آموزان در معاشرت با اعضاي خانواده و دوستان، رفتارشان را جهت می دهند و اگر اعضاي خانواده انحرافی داشته باشند، کودکان نیز تحت تأثیر آنان قرار می گیرند. هر چه پیوند فرد با خانواده بیشتر باشد، فرد وابستگی بیشتري به خانواده پیدا می کند و در نتیجه هنجارهاي خانوادگی بیشتر درونی می شود. ارضاي منطقی نیازهای نوجوان، توانایی تأمین معیشت زندگی و فراهم کردن امکانات موفقیت در آینده براي نوجوانان از عوامل خانوادگی پیشگیری کننده از گرایش نوجوانان به مواد مخدر هستند. پژوهشگران ترکیبی از ویژگیهاي خاص دوره نوجوانی و جوانی و کیفیت ارتباط با والدین را با مصرف مواد مرتبط می دانند. بنابراین، از اهداف اصلی برنامه های پیشگیری خانواده محور، تمرکز بر مهارت های ارتباط خانوادگی و تقویت رفتارهایی است که موجب وابستگی و محبت والدین و فرزند می شود، و نظارت موثر بر فرزند و مهارت های انضباطی فرزند را تقویت می کند.

Drug addiction is one of the main health, treatment, and social problems of the new century. It is not an exaggeration to say that all societies are challenged by this problem to some extent. Prevalence of drug abuse in the East Mediterranean region shows that the rates of drug addiction in some of the countries in the region are the highest in the world. According to drug control bureau, Iranian were one of the top consumers of narcotics drugs in the world in 2011. According to IDCH, 2.27% and 0.01% of global consumption of opiods and cocaine respectively happens in Iran. The destructive effects of drug addiction cover a wide range of issues and along with sever hardships experienced by the drug addicts, the family, friends, and colleagues also suffer. There is information available that shows drug consumption in teenagers and the youths has grown disquietingly. Many have their first experience with drugs during high school and the average age of first experience of alcoholic drink, cigarette, or other similar materials in students is about 12 years old. Global prevalence of Hashish and amphetamine in students at the age range 13-15 is 3.5% and 3.3% respectively. There are many differences between these two drugs. Studies among Iranian drug addicts have shown that teenagers under the age of 15 constitute 4% of the population and individuals at 15-19 age range constituted 24.4% of the population. Accordingly, one of the main approaches to control and reduce prevalence of drug consumption in adulthood is to extent effective controls over teenagers. Researchers believe that teenagers begin with legal options like cigarette and the slide towards illegal substances like inhalants and marijuana. In the recent years the age of developing tendency towards drugs in Iran has declined and this has caused worries in families and health policy makers. The fact that drugs are more attractive for the youth takes a heavy toll on active human resources of a country and strikes irrecoverable damages on the body of society. Therefore, paying more attention on teenagers and students in particular is imperative. Since, family is the environment in which individual are brought up, nurtured, and given a chance to experience socialization process, any disfunction in the family may lead to a variety of social deviances including drug abuse in the children. Students form their behaviors through socializing with friends and family members and they are affected by any deviance in the family members. The stronger the relationship between the individual and family, the higher the dependence to the family. Family norms have more chance of being internalized when such dependence is stronger. Reasonable fulfillment of teenagers’ needs, livelihood of family, and availability of facilities of future success are some of the familial factors that prevents tendency to narcotics in teenagers. According to researchers, there is a relationship between drug abuse and a mixture of unique traits of adolescence and youth and the quality of relationship with parents. Therefore, one of the main objectives of family-based prevention plans is to focus on family relationship skills and to boost the behaviors that lead to attachment, affection between the parents and children, effective supervision on children, and development of disciplinary skills of child.

اکنون عامل اصلی مرگ و میر جهانی بیماریهای غیر واگیر (NCDs ) هستند ،) World Health Organization (2018و پیش بینی می شود سرطان به عنوان یکی از عوامل اصلی و مهمترین مانع افزایش امید به زندگی در هر کشور جهان در قرن بیست و یکم باشد. براساس تخمین های سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2015 ، سرطان اولین یا دومین عامل اصلی مرگ قبل از 70 سالگی در 91 کشور از 172 کشور جهان است و در 22 کشور دیگر رتبه سوم یا چهارم را دارد.( . World Health Organization2018). بیشترین میزان شیوع موارد جدید در امریکای شمالی ، استرالیا ، نیوزلند و غرب و شمال اروپا و کمترین میزان آن در آسیا و مناطق زیر صحرای افریقاست (Jemal A, Bray F2011,. Parkin DM,2002). سرطان درایران بعد از بیماریهای قلبی-عروقی و سوانح و حوادث سومین علت مرگ و میر بوده (Mousavi SM2009). و در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت (به عنوان یکی ازمهمترین مشکلات بهداشتی محسوب میشود Etemadi A,2008 ) (Cabanes A2010, Mehrabani D2008. در این میان، شیوع سرطان پستان حدودیک سوم از تمامی سرطانهای زنان را تشکیل میدهد و دومین سرطان شایع بعد از سرطان ریه و شایعترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان است( Berek, Janatans2012) . سرطان پستان شایعترین بدخیمی زنان درسراسر دنیاست و روز به روز سرطان پستان درزنان ایرانی رو به افزایش است( Yavari P, Mosavizadeh 2005) . گیاهان به عنوان منبع بالقوه کشف و توسعه دارو های شیمی درمانی پیشگیری از سرطان در نظر گرفته شده اند. امروزه عموم مردم به دارو های گیاهی نسبت به دارو های شیمیایی بیشتر علاقه دارند زیرا گیاهان دارویی ترکیبات طبیعی هستند که می توانند به سلامت انسان کمک کنند (Dmitri 2015 ). مامیران کبیر با نام علمی (Chelidonium majus) گیاهی است دگرگشن و از تیره Papaveraceae که پراکندگی آن در خاورمیانه محدود به ایران و ترکیه است. محل رویش آن در ایران نواحی شمال و شمال شرقی کشور)، گیلان گلستان و مازندران می باشد. این گیاه دارویی بسیار ارزشمند در بازار کشورهای مختلف از سال 1996 به عنوان محصول شفابخش ثبت شده است و از جمله موارد مصرف آن می توان به درمان بیماری هایی مانند عفونت، اگزما، سرطان پوست و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه اشاره کرد .(Barenes, J., Anderson 2007 , Jakovljevic, Z. D.,2013, . Kour, B., Kour, G 2014). تا کنون بر روی جنبه های بیوشیمیایی و دارویی مامیران مطالعه های متعددی صورت گرفته است. نوع آب و هوا و شرایط اکولوژیک باعث تنوع و غنای گیاهان دارویی در سراسر ایران شده است. لزوم تحقیقات همه جانبه و بهره برداری صحیح از این گیاهان، به ویژه در زمانی که استفاده جهان از گیاهان دارویی شتاب بیش تری گرفته، بسیار ضروری است (Jemal A, Bray F, 2011) بنابراین برنامه‌ریزی اصولی برای توسعه فعالیت ها در بخش گیاهان دارویی تنها با بررسی دقیق وضعیت موجود، شناخت پتانسیل ها و خاستگاه اصلی گونه های موجود در کشور امکان پذیر است.

Non-communicable diseases are the main cause of mortality in the world (World Health Organization- WHO 2018) and it is expected that cancer will become the main barrier of higher life expectancy in the 21st century. According to the estimates by WHO, cancer was either the first or second cause of below 70 years deaths in 91 countries out of 172 countries in 2015. In addition, the disease was at the third or fourth position in 22 other countries (WHO 2018). The highest prevalence rates of new cases of cancers are in North America, Australia, New Zealand, and the west and north of Europe, while the lowest prevalence rates are in Asia and sub-Saharan Africa (Jemal A, Bray F2011, Parkin DM, 2002). After cardiovascular diseases and accidents, cancer is the third cause of death in Iran (Mousavi SM2009). It is one of the main health problems in many developed and developing countries (Etemadi A, 2008, Cabanes A2010, Mehrabani D2008). Breast cancer constitutes one-third of all cancers in women so that it is the second prevalent cancer after lung cancer and the most common cause of cancer-caused death in women (Berek, Janatans 2012). Breast cancer is the most prevalent malignancy in women all around the world and its prevalence is growing in Iran (Yavari P, Mosavizdeh 2005). Plants are potential sources for developing chemotherapy medicines and preventing cancer. In general, people prefer herbal medicine over chemical ones as they see plants as natural medicines that can improve man’s health (Dmitri, 2015). Chelidonium majus L (CML) is an allogamous plant from Papaveraceae family, which is, in the Middle East, only found in Iran and Turkey. In Iran, it is mostly found in the north and northeast (Guilan, Golestan, and Mazandaran). The medical properties of the plant have been recognized since 1996. It is used, among many, for treating infection, dermatitis, skin cancer, and preventing kidney stone (Barenes J., Anderson, 2007, Jakovlijevic, Z. D. 2013, Kour B., Kour, G 2014). There are several studies on biochemical and medical aspects of CMEO. The climate and ecological condition in Iran have added to diversity and richness of medical plants in this country. This calls for comprehensive studies on using these plants given the recent surge of attention to medical plants in the world (Jemal A, Bray F, 2011). Therefore, we need a basic plan to develop and expand activities on medical plants, which is only possible through accurate market studies, recognizing potentials, and finding the original habitats in the country. Nanoparticles are widely used in pharmaceutical industry.

هيستركتومي بعد از سزارين شايع ترين عمل جراحی در دنیا بوده است(1). هيستركتومي در زنان چه در سنين يائسگي وچه در سنين پيش از يائسگي طبيعي مي‌تواند سبب بروز اختلالات روحي وجسمي شود. بويژه هيستركتومي پيش از يائسگي طبيعي در زنان سبب قطع عادت ماهيانه آنان گردیده و می تواند منجر به آسيب‌هاي شديدتر روحي شود(2). مطالعات نشان داده اند هیسترکتومی سبب مشکلات جسمی و روانی بسیاری جهت زنان می گردد (3-5) از دست دادن رحم که خود یک عضو بسیار مهم در زندگی زناشویی آنان است به شدت زنان را تحت تاثیر قرار داده کیفیت زندگی آنان را به شدت کاهش می دهد(6) مطالعات نشان داده است که هیسترکتومی بدنبال دلایل غیر از بدخیمی ها می تواند مشکلات روانشناختی متعددی را برای زنان ایجاد نماید(6). بطور کلی نتایج مطالعات نشان داده اند مشکلات و اختلالات روانشناختی و اجتماعی متعددی برای زنان بدنبال هیسترکتومی ایجاد می گردد(5) که خود می تواند عامل مهمی در کاهش کیفیت زندگی آنان باشد(6). كيفيت زندگي به درك افراد از موقعيت خود و ميزان رضايت آنها از شرايط موجود مرتبط بوده و حالتي است كه فرد در آن احساس سلامت و رضايت جسمي، روحي و اجتماعي مي كند(7) کیفیت زندگی مفهومی است که با دیدگاه افراد وامیدواری آنان رابطه مثبتی دارد. مطالعات نشان داده اندکه بین امیدواري بالا و هیجانات مثبت و امیدواري پایین و هیجانات منفی همبستگی معنی داري وجود دارد(8). مطالعات نشان داد که بین امیدواری و کیفیت زندگی در بیماران سرطانی ارتباط وجود دارد(9)؛ بنابراین توجه به امیدواری و امید به زندگی می تواند بر وضعیت کیفیت زندگی و تجارب افراد تاثیر بسزایی داشته باشد(10). امید و امیدواری مفهومی است که می تواند بر کیفیت زندگی، زندگی فرد، تصورات ذهنی و حتی میل او بر ادامه زندگی تاثیر گذار باشد (4). مفهوم امید می تواند مددجویان را در مقابله با بیماری و بهبود شرایط زندگی کمک نماید(11). هیسترکتومی و درمان های متعاقب آن می توانند بر وضعیت جسمی و روانی فرد تاثیر گذاشته و به شدت وی را وابسته می نماید(4). بنابراین امید می تواند بعنوان یک عامل روانشناختی نقش مهمی را در بالا بردن کیفیت زندگیس و بیماران و ایجاد احساس خوب بودن در آنان موثر باشد(12). مراقبت پرستاری مناسب می تواند نقش مهمي را در ايجاد آرامش دروني، اميدواري و حمايت از بيماران و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی آنان بر عهده داشته باشد(13). از روش های موثر بر ارتقا کیفیت زندگی و امیدواری بیماران مداخلات معنوی است(14). معنويت به عنوان يك ظرفيت مثبت در كيفيت زندگي و امیدواری همواره مد نظر قرار گرفته است (15, 16). معنويت به عنوان عاملي مرتبط با كيفيت زندگي سلامت محور همواره مورد توجه محققان بوده و به نتايج متعددي منجر شده است. مطالعات نشان داده اند که مداخلات معنوی می تواند بر کیفیت زندگی دانشجویان، کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان، امید به زندگی بیماران همودیالیزی و سایر بیماران موثر می باشد(17-20).

Hysterectomy after C-section operation is one of the most common surgeries in the world [1]. Whether at the age of menopause or earlier, hysterectomy can result in mental and physical disorders. When done before the normal age of menopause, it causes early menopause and more severe mental damages [2]. Studies have shown that hysterectomy may cause several mental and physical problems in women [3-5]. Loosing uterus, which is a very important body organ, has a profound effect on marital life of a women and causes a notable decrease in their quality of life [6]. Studies have shown that due to non-malignancy problems, hysterectomy can result in several psychological problems in women [6]. In general, the literature shows that several psychological and social problems and disorders follow hysterectomy [5], which in turn may degrade the quality of life [6]. Quality of life has to do with one's perception of and satisfaction with their situation. It is a state of physical, mental, and social satisfaction and health [7]. There is a positive relationship between quality of life and individuals’ attitude and hope. As shown by studies, there is a significant correlation between having hope and positive emotions and between lack of hope and negative emotions [8]. There is also a relationship between hope and quality of life in cancer patients [9]. Therefore, hope has a profound effect on the quality of life and one’s experiences [10]. Hope and hopefulness can have an influence on the quality of life, one’s life, mental images, and even desire to stay alive [4]. The concept of hope can help care-seekers in their fight against their diseases and to improve their living condition [11]. Hysterectomy and the follow up treatments affect mental and physical condition of an individual and create intensive dependency [4]. Therefore, as a psychological factor, hope plays a key role in improving quality of life of patients and creating a sense of wellness in them [12]. Effective nursing care can play a key role in creating inner peace, hope, and support in patients, which in turn leads to a higher quality of life [13]. Among the effective interventions to improve quality of life and hope in patients, spiritual interventions are notable [14]. Spirituality is considered as a positive capacity to improve the quality of life and hope [15, 17]. It is one of the factors that has to do with health-centered quality of life and there is a large number of research works on this concept. As suggested by studies, spiritual interventions can be effective in the quality of life of women with breast cancer, hemodialysis patients, and patients with other diseases [17-20].

مراقبت، از نظر واتسون (Watson, 1996)، جوهره و کانون اصلی عملکرد پرستاری است، با اینحال هیچ فرآیندی برای ارائه یک مراقبت جامع کافی نیست. مراقبت جامع و انسانی نیازمند به کارگیری اخلاقیات، عواطف، دلسوزی و شفقت، دانش، عقل و خرد، و عزم راسخ است (Fawcett & Desanto-Madeya, 2012). تجربه بیماران یکی از ارکان اصلی ارزیابی کیفیت مراقبت است (Doyle, Lennox, & Bell, 2013) و کیفیت مراقبت پرستاری از منظر بیماران، وابسته به ارتباطات پرستار، آگاهی دادن او، کمک به موقع و حمایت محیطی فراتر از عرف است (Edvardsson, Watt, & Pearce, 2017) اما شواهد نشان دهنده ی رضایت مندی متوسط بیماران از کیفیت مراقبت پرستاری است (Farahani, Shamsikhani, & Hezaveh, 2014)، به طوری که با وجود اعتماد زیاد بیماران به پرستاران، رضایت آن ها به دلیل عدم دریافت مراقبت کافی، کمتر از حد مطلوب است و گفته می شود شاید بتوان با استخدام پرستاران مجوز دار رضایت مندی بیماران را ارتقاء داد (Aiken et al., 2018). این در حالی است که سطح علمی تنها معیار تعیین کننده کیفیت مراقبت پرستاری نیست، زیرا مراقبت پرستاری اگر صرفاً بر پایه ی دانش عینی باشد، ممکن است امن نبوده، کیفیت پایین تری داشته و به جای شخص محور بودن، بیماری محور باشد (Lisa Carnago & Mast, 2015). به همین دلیل است که با اینکه اکثریت نیروی پرستاری شاغل در بیمارستان ها و مراکز درمانی ایران دارای مدارک دانشگاهی کارشناسی هستند (Niazi, Jahani, & Mahmoodi, 2016) اما حتی در مواردی که دانش کافی دارند، از ارائه مراقبت پیشگیرانه و مطلوب خودداری می کنند (Saifollahi, Bolourchifard, Borhani, Ilkhani, & Jumbarsang, 2016). در واقع می توان گفت، ارائه مراقبت با کیفیت، یک فرآیند خطی وابسته به یک پروتکل یا مهارت پرستاری نیست (Harrison, Blozis, Manning, Dionne-Vahalik, & Mead, 2019) و بنابراین، مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر، سابقه کار بالا، مجوز پرستاری (RN) و حتی بار کاری کم و اشتغال در بیمارستان با تکنولوژی پیشرفته نیز، ضامن کیفیت مراقبت پرستاری نبوده و مواردی از ناتمام رها کردن برنامه مراقبت پرستاری، بسنده کردن به مراقبت های ضروری، بروز خطاهای دارویی، عفونت های بیمارستانی و سقوط از تخت مکررا مشاهده می شود (Lucero, Lake, & Aiken, 2010). مراقبت، قلب پرستاری و ارتباط بین انسان با انسان است که با عشق، شفقت و بخشش همراه می باشد (Watson, 2008) اما وقتی پرستار، بیمار را یک شخص تلقی نکند و یا نسبت به صلاحیت و شایستگی خود و تأثیر آن بر بیمار بی تفاوت باشد، رفتار او نامراقبتی (uncaring) محسوب می شود که خود مانع بزرگی برای درک بیمار است (Halldórsdóttir & Hamrin, 1997). می توان گفت، بی تفاوتی نشانه ی بی علاقگی به شخص دیگر (بیمار) است که در بی احساسی (Insensitivity) سرد بودن (Coldness) و همچنین عدم انسانیت تجلی می یابد (Söderman, Rosendahl, & Sällström, 2018) نامراقبتی در رویارویی با بیماران، با محروم سازی (frustration)، کافی نبودن مراقبت و غفلت (ignoring ) همراه است. در حالی که مراقبت با امیدوار نگه داشتن، صرف زمان و انرژی بیشتر یا به اصطلاح (going the extra mile) همراه است (Cheruiyot & Brysiewicz, 2019).

According to Watson (1996), caring is the essence and central piece of nursing performance; still, there is no well-defined process for providing a holistic care. Holistic and humanistic care needs respecting ethics and emotions, showing sympathy, empathy, and perseverance, and using knowledge, reason, and wisdom (Fawcett and Desanto-Madeya, 2012). The patient’s experience is one of the pillars of assessing the quality of care (Doyle, Lennox, and Bell, 2013). The quality of nursing care from the patients’ viewpoint depends on the nurse’s communicational skills, informing the patient, providing timely support, and extending the support beyond the norms (Edvardsson, Watt, and Pearce, 2017). However, there are evidences that show a moderate level of satisfaction in patients with the quality of nursing care (Farahani, Shamsikhani, and Hazavey, 2014); so that despite the strong belief in nurses, patients’ satisfaction is below a desirable level due to the lack of an adequate care. It is said that patients’ satisfaction might be improved by registered nurses staffing (RN staffing) (Aiken et al., 2018). However, the academic knowledge is not the only factor in the quality of nursing care as nursing care only based on objective knowledge might be unsafe, of low quality, and disease-oriented rather than patient-oriented (Lisa Carnago and Mast, 2015). Therefore, while the majority of nursing staff in Iran hold a bachelors’ degree (Niazi, Jahani and Mahmoodi, 2016) and in some cases have the adequate knowledge, they fail to provide preventing and desirable care (Saifollahi et al., 2016). In fact, providing quality care is a not a linear process and subject to one protocol or nursing skill (Harrison et al., 2019). Therefore, having a university degree, long work experience, being a registered nurse, low workload, and working in well-equipped hospitals do not guarantee a quality nursing care. This is supported by the high rate of instances of neglecting a nursing care protocol, limiting cares to the essentials, pharmaceutical errors, hospital infection, and patients falling off the bed (Lucero, Lake, and Aiken, 2010). Caring is the centerpiece of nursing and it is a relationship between two individuals accompanied with love, empathy and forgiveness (Watson, 2008). However, nurses job is called “uncaring” when they do not perceive the patient as a person and are inconsiderate about his/her competence and the effect of their job on the patient. Uncaring is a great obstacle for the nurse to understand the patient (Halldorsodottie and Hamrin, 1997). Inconsideration is a sign of lack of interest to somebody (patient) that appears as insensitivity, coldness, and lack of humanity (Soderman, Rosendahl and Sallstrom, 2018). Uncaring is also featured with depriving, inadequate care, and ignoring. On the other hand, caring is featured with giving hope, spending more time and energy, or going the extra mile (Cheruiyot an Brysiewicz, 2019).

سلامتی از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی ، مجموعه ای از رفاه و آسایش کامل جسمانی، روانی و اجتماعی می باشد که هیچکدام از آنها بر دیگری برتری خاصی ندارد(1). سطح سلامت جسمانی و روانی شاغلین در محیط های کار و صنایع مختلف و عوامل استرس زای مرتبط با آنها و کاهش یا حذف اثرات نامطلوب این عوامل یکی از اقدامات مهم و اساسی در جهت بهینه سازی مشاغل و افزایش بهره وری شاغلین محسوب می شود(2). مفهوم شخصیت و ویژگی های شخصیتی افراد در روانشناسی، یک مفهوم رایج و معمول، اما در عین حال فوق العاده پیچیده است (3). ویژگی های شخصیتی افراد، ثابت است ولی نگرش و رفتار های آنان قابل تغییر است (4) نگرش مجموعه از قبل تعیین شده اي از پاسخ های افراد است که در نتیجه تجربیات آن ها از موقعیت ها ي مشابه به وجود مي آید. همچنین نگرش را می توان تمایل به یک رفتار خاص در شرایط ویژه و تمایل به پاسخ مثبت (موافق) یا منفي (مخالف) به اشخاص، اشیاء و موقعیت هاي خاص تعریف کرد(5).توجه به رعایت موارد ایمنی نیز، کاری نگرشی است که در بالا بردن رفتارهای ایمن اثر دارد و حوادث را کاهش می دهد(6). بنابراین آگاهی از نگرش ایمنی شاغلین از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که از روی نگرش ایمنی شاغلین میتوان رفتارهای ایمن و نا ایمن آنها را پیش بینی نمود و با به کار گیری روش های کنترلی مناسب میزان حوادث شغلی را کاهش و ایمنی را در محیط کار تقویت کرد (7-8). نتایج مطالعات نشان داده محیط های کاری دارای کارکنان با نگرش مثبت ایمنی دارای حوادث شغلی کم تری بوده و ارتباط آماری معنی داری را بین نگرش ایمنی و میزان حوادث و جراحت های شغلی گزارش شده است، به طوری که با افزایش نگرش ایمنی در محیط کار میزان حادثه شغلی کاهش پیدا می کند(9-10). بعضی از متخصصین ایمني حتی بر این باورند که تمام حوادث به موجب نگرش ضعیف و منفي شاغلین اتفاق مي افتند(11). نتایج برخی مطالعات حاکی از آن است که متغیر های دموگرافیک در میزان نگرش ایمنی شاغلین موثر بوده به طوری که با افزایش سن و سابقه کاری شرکت کنندگان میزان نگرش ایمنی آن ها بهبود یافته است(12).در کارگاه های کوچک (زیر 10 نفر شاغل ) خدمات ایمنی و بهداشت شغلی کافی و با کیفیت برای کارگران تامین نمی شود و کارکنان وظایف شغلی خود را تحت شرایط کاری پایین تر از حد مطلوب انجام می دهند، در حالی که صنایع کوچک نقش اساسی در توسعه اقتصادی ملی و تولید اشتغال و خوداشتغالی کشورها به عهده دارند(13). کارگاههای کوچک یکی از پایه اصلی اقتصاد هر کشوری به شمار می روند(14). نیروی کار شاغل در صنایع کوچک در کشورهای صنعتی 40 درصد و در کشورهای درحال توسعه 60 درصد کل نیروی کار را تشکیل می دهند(15). براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ایران ،کارگاه های کوچک 98 درصد کارگاه ها و بیش از 80 درصد شاغلین کشور را به خود اختصاص داده است. در کشورهای مختلف بسته به سطح اقتصاد و درجه پیشرفت کشور تعاریف متعددی از کارگاه های کوچک ارائه شده است. در ایران براساس دستورالعمل وزارت صنایع، کارگاه ها با تعداد 10نفر و کمتر جزء کارگاه های کوچک بحساب می آیند (17- 16).

According to the World Health Organization (WHO), health is a set of welfare and perfect physical, mental, and social peace and none of them has a priority over the others [1]. Physical and mental health of workers at different industries, the stressors, and the negative effects of the stressors are of the main issues to optimize jobs and productivity of workers [2]. The concept or personality and personal characteristics are of the common concepts in psychology that are highly complicated at the same time [3]. Personality traits do not change, while attitudes and behaviors can be changed [4]. Attitudes is a preset collection of answers that people develop throughout experiencing similar situations. In addition, attitude can be defined as one’s tendency to a specific behavior in specific situation and positive (accepting) or negative (rejecting) response to others, things, and situations [5]. Observing safety codes has to do with attitudes that affect safety behaviors and might decrease the risk of accidents [6]. Therefore, learning about safety attitudes of workers is imperative as based on such attitude one can predict safe and unsafe behaviors. In addition, by adopting effective control methods, the rate of accidents can be lowered and safety at work can be improved [7-8]. Studies have shown that work environments with workers who have a positive attitude to safety have a lower rate of job accidents and that there is a significant relationship between safety attitude and the risk of accidents and injuries at work. An increase in safety attitude at work leads to a decrease in work accidents [9-10]. Some safety experts even believe that all accidents are rooted in negative attitudes to safety in workers [11]. Some studies have shown that demographical variations are effective in the safety attitude in workers so that it grows with age and work experience [12]. Normally, small workshops (less than 10 workers) fail to provide adequate and quality safety and health services and jobs are done in poor work conditions. In contrast however, small workshops play the key role in the development of national economy, creating job, and self-employment [13]. Small workshops are one of the pillars of economy in all countries [14]. The work force at small industries constitute 40% and 60% of total workforce in the industrial and developing countries respectively [15]. As statistics by the Ministry of Health, Treatment, and Medical Education in Iran shows, small workshops constitute 98% of workshops and more than 80% of job opportunities in the country. Depending on the economy and the level of development, different definitions are available for small workshops. According to instruction by the Ministry of Industries in Iran, workshops with 10 or fewer workers are considered as small workshops [16, 17].

سرطان دهانه رحم به عنوان سومین سرطان شایع در زنان بعد از سرطان سینه و کولورکتال است (1, 2). آسیب این بیماری حدود 300 تا 400 هزار بیمار جدید در سال و نزدیک به 200 هزار مرگ در سال در سراسر جهان، می باشد. امروزه بیشترین میزان شیوع این بیماری در کشورهای در حال توسعه می باشد، بطوریکه حدود نزدیک به 80% از موارد جهانی این بیماری در این مناطق بروز می کند. حدود 15% بدخیمی های مربوط به زنان در کشورهای در حال توسعه را سرطان دهانه رحم تشکیل میدهد، این میزان در کشورهای توسعه یافته حدود 1% می باشد. در ایران میزان بروز سرطان دهانه رحم 73/3 در صد هزار نفر گزارش شده است(3). بر طبق نظر متخصصان، این اختلاف های جغرافیایی، اغلب به دلیل وجود یا عدم وجودغربالگری موثر و برنامه درمانی(2) و نیز عدم امکان دسترسی این زنان به انجام آزمایش پاپ اسمیر برای تشخیص زود هنگام این سرطان می باشد(4). میزان مرگ و میر و بروز سرطان دهانه رحم در بیشتر کشورهای توسعه یافته بعلت اجرای روتین تست پاپ اسمیر و به تازگی غربالگری ویروس پاپیلومای انسانی کاهش یافته است(5). مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری عبارتند از: حاملگی در سنین پایین، شرکای جنسی متعدد، آلودگی بهHIV وHSV و CMV و عفونت باHPV ، تماس باDES در دوران جنینی، عفونت های مقاربتی، عفونت های مکرر و ضعف سیستم ایمنی، مصرف داروهای ضد بارداری، رژیم غذایی(کاهش میزان فولات سرم و کمبود ویتامین AوC، بتا کاروتن)، فاکتورهای ژنتیکی، افرادی که با مواد شیمیایی سروکار دارند مانند زنان کارگر در کار خانه ها و مزارع(6-8). سرطان دهانۀ رحم به علت داشتن دورۀ پیش سرطانی طولانی، دسترسی به طرح غربالگری مناسب و درمان مؤثر ضایعات اولیه به عنوان سرطانی قابل پیشگیری شناخته شده است رفتارهای بهداشتی پیشگیرانه میتوانند در مجموع نتایج سلامتی را بهبود بخشند، رفتار پیشگیرانه مؤثر در این زمینه انجام آزمون پاپ اسمیر است که جهت تشخیص سریع بکار رفته و اثرات بیماری را به مقدار بسیار زیاد کاهش میدهد ( .) آزمایش پاپ اسمیر، آزمایش غربالگری در تشخیص سرطان دهانه رحم در زنان به ظاهر سالم بوده و یک رفتار بهداشتی و ارتقای سلامتی محسوب میشود. این آزمایش هر سه سال یکبار در زنانیکه از لحاظ جنسی فعال بوده یا هستند انجام میشود. انجام تست پاپ اسمیر به عنوان موثرترین و با صرفه ترین روش جهت غربالگری سرطان و یک روش ساده، ارزان و بدون عارضه در غربالگری سرطان دهانه رحم بشمار می رود (9). تست پاپ اسمیـر در صورتی که با روش صحیح و وسایل نمونه برداری مناسب انجام شود، میزان دقت آن در تشخیص کانسر دهانه رحم به 95 –70 درصد می رسد(8). عدم وجود غربالگری منظم پاپ اسمیر ، با افزایش6-2 برابری خطر ایجاد سرطان دهانه رحم همراه است (7). حدود 70 درصد زنانی که به علت سرطان دهانه رحم می میرند به طور روتین، تست پاپ اسمیر انجام نداده اند(8). اولین گام در فرایند برنامه ریزی در آموزش بهداشت بهره گیری از الگوها یا تئوریهای مناسب می باشد. بر اساس نتایج مطالعات مختلف یکی از الگوهای مناسب برای آموزش، الگوی اعتقاد بهداشتی است. الگوی اعتقاد بهداشتی الگویی جامع است که بیشتر در پیشگیری از بیماری نقش دارد تا کنترل آن و بر این موضوع که چطور ادراک شخص ایجاد انگیـزه و حرکت کرده و سبب ایجاد رفتار در او می شود ، تاکید می کند (11).

After breast cancer and colorectal cancer, cervical cancer is the third prevalent cancer in women [1, 2]. Every year, 300 to 400 thousand women are diagnosed with cervical cancer and 200 thousand women dye because of the disease in the world. The prevalence of the disease is highest in the developing countries so that about 80% of the new cases of the disease are diagnosed in these countries. About 15% of malignancies of women in the developing countries is caused by cervical cancer; this figure in the developed countries is 1%. The prevalence of the cancer in Iran is 3.73 cases in every 100 thousand women [3]. Experts believe that geographical differences mostly depend on the availability of effective screening and therapeutic programs [2] and also access to pap test as an early diagnostic tool of cervical cancer [4]. Mortality rate of cervical cancer in the developed countries has declined notably thanks to routine pap tests and human papilloma virus (HPV) screening in the recent years [5]. The main risk factors of cervical cancer are pregnancy in young ages, several sex partners, human immune deficiency virus (HIV), herpes simplex virus (HSC), cytomegalo virus (CMV), HPC, exposure to DES during embryonic period, sexual infection, frequent infections, the immune system weakness, contraceptive medicines, diet (shortage of folate serum, vitamins C and A, and beta carotene), genetical factors, and exposure to chemical material (for the women working in chemical plants or farms) [6-8]. cervical cancer is conserved as a preventable cancer taking into account the long precancer period, availability of reliable screening plans, and efficient treatment of the early lesions. In general, preventive healthy behaviors can lead to satisfactory health results. The preventive behavior for this disease is pap test, which is a fast way to diagnose the cancer and attenuate the effects of the disease to a great extent []. As a healthy behavior and a way to improve health condition, pap test is a screening test for cervical cancer in women who demonstrate no symptoms. The test should be conducted every three years in sexually active women. Pap test is the most efficient and economic way for screening cancer and a simple, economic, and with no side-effect way for screening cervical cancer [9]. If performed properly using proper sampling tools, pap test can diagnose cervical cancer with 70-95% accuracy [8]. Lack of routine pap test screening leads to 2-6times increase in the risk of cervical cancer [7]. About 70% of women who dye due to cervical cancer did not take pap test [8]. The first step in the process of programming health education is to use models and theories. Health belief model (HBM) has been recommended by many studies as an educational model. It is a comprehensive model that, rather than controlling the disease, is mostly used for preventing diseases. The model emphasizes on how one’s perception leads to motivation, movement, and behavior in return [11].

بیماری دیابت یکی از شایع ترین بیماریهای متابولیکی است که یکی از هر یازده نفر فرد بالغ در جهان را مبتلا کرده است. نوع دو بیماری دیابت که حدود نود درصد از موارد بیماری را تشکیل می دهد عمدتا به دلیل سبک زندگی نادرست به شکل فزاینده ای در حال افزایش است. دیابت نهمین عامل مرگ و میر در جهان بوده و به طور تخمینی تنها در سال 2017، پنج میلیون مرگ مرتبط با دیابت در جهان روی داده است. پیش دیابت از اختلالات مربوط به قند خون است که در آن سطح قند خون فرد مبتلا بالاتر از حد طبیعی است ولی نه در آن حد که بتوان آن را overt diabetes در نظر گرفت. بسیاری از افراد مبتلا به پیش دیابت هیچ نشانه ای از بیماری ندارند و تنها راه تشخیص پیش دیابت آزمایش قند خون ناشتا است. تخمین زده می شود که بیش از 260 میلیون نفر یا بیش از 6.4 درصد از بزرگسالان در سراسر دنیا در مرحله پیش دیابت قرار داشته باشند. نتایج یک کوهورت در تهران بر روی جمعیت 5879 زن و مرد بالغ سالم بدون علایم دیابت و پیش دیابت نشان داد که پس از نه سال پیگیری از هر هزار نفر جمعیت 46 مرد و 36 زن مبتلا به پیش دیابت شدند. این بدان معناست که در هر سال، 4 درصد از کل جمعیت بزرگسال تهران از حالت قند خون سالم به حالت پیش از دیابت تبدیل می¬شوند که این یافته بسیار هشداردهنده است. بار بالای بیماری دیابت، مرگ و میر و عوارض جبران ناپذیر بیماری، و تحت الشعاع قرار دادن کیفیت زندگی افراد مبتلا، همه و همه نشان از اهمیت فوق العاده برنامه های پیشگیری دیابت برای دولتها و سیاستگزاران سلامت دارد. اصلاح سبک زندگی و ارتقا فعالیت فیزیکی از پیشرفت بیماری افراد پیش دیابتی جلوگیری می کند و در کاهش قند خون ناشتا و تنظیم Hemoglobin A1C نقش به سزایی ایفا می کند. نتایج یک کوهورت بر روی 9306 بیمار دچار نقصان در تحمل گلوکز از 40 کشور نشان داد که اتخاذ رفتارهای صحیح بهداشتی و ارتقا فعالیت فیزیکی در مرحله پیش دیابت تا حدود زیادی ریسک خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را در میان بیماران کاهش می دهد. باید توجه داشت که فعالیت فیزیکی منظم و با قاعده علاوه بر حفظ و ارتقا سلامت جسمانی افراد و پیشگیری از چاقی، یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده کیفیت زندگی در افراد نیز است. وجود هیپرگلیسمی خفیف بدون علامت در اواسط زندگی بیانگر یک فرصت بسیار مهم برای مداخله فعالیت فیزیکی است. شواهد بسیار قوی وجود دارند که موید اثربخشی مداخلات با هدف ارتقا فعالیت فیزیکی در پیشگیری و کاهش بروز دیابت در میان افراد در معرض خطر بالا هستند. بنابراین از آنجایی که ابتلا به بیماری های مزمن همانند دیابت نوع دو به میزان بالایی با سبک زندگی و میزان فعالیت فیزیکی افراد مرتبط است، مداخلات آموزشی تسهیل کننده فرایند اتخاذ و ارتقا فعالیت فیزیکی در افراد می تواند به عنوان یک عامل مهم پیشگیری کننده دیابت و metabolic morbidities مطرح باشد.

Diabetes is one of the most prevalent metabolic diseases that inflicts one out of every 11 individuals in the world. Diabetes type II represents 90% of all diabetes cases, which is mostly an outcome of an unhealthy lifestyle. Diabetes is the ninth cause of death in the world so that it is estimated that 5million individuals died in 2017 because of diabetes. Pre-diabetes is a blood sugar disorder so that the blood sugar goes above the normal level but not to a level to be called as overt diabetes. Many of the individuals with pre-diabetes have no symptoms and the only way to diagnose is fasting blood sugar test. It is estimated than 260 million or 6.4% of adults in the world are in prediabetes stage. A cohort study in Tehran on 5879 healthy adults (men and women) with no diabetes and pre-diabetes symptoms showed that after nine years follow up, 46 men and 36 women out of one thousand individuals developed pre-diabetes. This means that 0.4% of total population of adults in Tehran develop pre-diabetic condition every year, which is a very alarming finding. The heavy load of diabetes, death or irrevocable damages, and a decrease in the quality of life all highlight the importance of diabetes prevention programs. Changing the lifestyle and having more physical activity can prevent the progress of pre-diabetes towards overt diabetes, decrease fasting blood sugar , and regulate hemoglobin A1C. A cohort study on 9306 patients with glucose intolerance in 40 countries showed that adopting healthy behaviors and having more physical activity at pre-diabetes stages notably decreased the risk of cardiac diseases in the subjects. It is notable that regular and orderly physical activity not only preserves and improve physical health of individuals and prevents obesity, but it is also considered as one of the main determinants of quality of lives of individuals. Mild hyperglycemia with no symptom in middle-aged individuals means that there is a good chance of making successful physical activity interventions. There are strong evidences of the effectiveness of interventions to improve physical activity and prevent and decrease the risk of diabetes in the individuals at risk. Since developing chronic diseases like diabetes type II highly depends on the lifestyle and physical activity, educational interventions to facilitate the process of adopting and improving physical activity can function as reliable preventive measures of diabetes and metabolic morbidities.

درد شایعترین و مهمترین علامت در مراحل پیشرفته سرطان بوده و مهمترين عامل استرس زا براي بیماران و خانواده هایشان محسوب مي شود..1-5 اتیولوژی درد سرطان چند بعدی بوده و ناشی از اثرات آسیب زای بیماری بر اعضای مختلف بدن و یا اثرات جانبی درمانهای ضد سرطان مانند اشعه درمانی، شیمی درمانی و یا جراحی می باشد6-8 . متاستاز و درگیری اعضای مختلف بدن، باعث می شود بیماران انواع مختلفی از درد ها را تجربه کنند. این درد ها با توجه به روند پیشرفت بیماری و روند درمان، می توانند در طول دوره بیماری حالت نوسانی داشته باشند و در نتیجه نیازمند تعدیل راهکارهای تسکین درد می باشند1, 9. در اغلب موارد شدت درد سرطان از میزان متوسط تا شدید گزارش گردیده3 و تخمین زده می شود 80-70 درصد بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته، درگیر درد شدید باشند10 . به طور کلی 50 تا 70 درصد از بیماران مبتلا به سرطان درجاتی از درد را تجربه می کنند. این در حالی است که کمتر از نیمی از آنها درمان کافی جهت تسکین درد شان دریافت می کنند 2, 8, 11 . با پیشرفت بیماری، زمانیکه دیگر اقدامات درمانی موفقیت آمیز نمی باشند ، هدف اصلی، تسکین درد بیماران می باشد. درواقع در مراحل پایانی بیماری تسکین درد، کل کانون مراقبت از بیمار را تشکیل می دهد4, 12. مدیریت درد برای بیماران و مراقبین خانواده، چیزی فراتر از نظارت محض بر درد و تبعیت از دستورالعمل های درمانی و تسکینی می باشد و موضوعی است که اساس زندگی این بیماران و مراقبینشان را تحت تاثیر قرار می دهد 13. در واقع ارزیابی و مدیریت درد یکی از بزرگترین چالش ها برای بیماران مبتلا به سرطان و خانواده هایشان می باشد9. درد تسکین نیافته در بیماران مبتلا به سرطان، منجر به اختلال در آسایش شده و توانایی ها، انگیزش ها، تعاملات با خانواده و دوستان و کیفیت زندگی آنها را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار داده 9 و منجر به افسردگی، اضطراب و احساس درماندگی، ناتوانی جسمانی و محدودیت فعالیت می گردد. درد های کنترل نشده یکی از عواملی است که بیمار را حتی به سوی خود کشی سوق می دهد7 از اینرو این بیماران نيازمند حمايت همه جانبه خانواده هستند 4. در واقع قسمت عمده مراقبت فراهم شده برای بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته که درد را تجربه می کنند، در محیط خانه صورت می گیرد. استراتژیهای کاهش هزینه سیستم های مراقبت سلامت، منجر به این شده است که وظیفه مراقبت و درمان دراز مدت بیماران به سمتی تغییر جهت یابد که استفاده از محیط خانه و افراد مراقب در خانواده به عنوان اولین جایگاه برای مراقبت از بیماران مبتلا به نوع پیشرفته سرطان افزایش یابد3, 14, 15 و خانواده منبع اصلی و عمده مراقبت از بیماران مبتلا به سرطان گردد12, 16-18. از سوی دیگر بسیاری از بیماران به ویژه در مراحل انتهایی بیماریشان ترجیح می دهند که در منزل و توسط اعضای خانواده تحت مراقبت قرار گیرند19 .

Pain is the most common and important symptoms of cancer progress and also the main stressor for patients and their families [1-5]. Etiology of cancer pain is multi-aspect and it is the outcome of the damaging effects of the disease on different body limbs or the secondary effects of anticancer treatments like radiotherapy, chemotherapy, or surgery [6-8]. Metastasis and involvement of other body limbs bring a variety of pains to the patient and depending on the progress level of the disease and treatment, the pain can be oscillating in nature and need adjustments of pain alleviation approaches [1, 9]. In most cases, the severity of cancer pain ranges from moderate to severe [3] and it is estimated that 70-80% of patients with advanced cancer suffer severe pains [10]. In general, 50-70% of cancer patients experience different levels of pain, while only one half of them receive adequate palliative treatments [2, 8, 11]. As the disease advances and when the treatments become ineffective, pain alleviation becomes the main objective. In fact, at the final stages of the disease, pain alleviation becomes the centerpiece of the cares provided to the patient [4, 12]. From the patients and family care givers’ viewpoints, pain management is more than a mere pain monitoring and following therapeutic and palliative instructions so that it encompasses the foundations of lives of these patients and their care givers [13]. In fact, pain assessment and management are of the biggest challenges for cancer patients and their families [9]. Non-alleviated pain in cancer patients leads to disruption of their tranquility, capabilities, motivations, their interactions with family members and friends, and the quality of lives. These in turn lead to depression, anxiety, frustration, sexual performance problems, and limitation in daily activities. Not-controlled pains are of the factors that even lead patients towards committing suicide [7]. Thereby, these patients need their families’ full support. In fact, the main portion of the care provided to patients with advanced cancer happens at home. Strategies to attenuated the costs of health care systems emphasize more on the role of home environment and family care givers as the first line of care providers for patients with advanced cancer in long-term [3, 14, 15]. In this regard, family is the main source of providing care to cancer patients [12, 16-18]. On the other hand, many patients, especially those at the final stages of their disease prefer home and receive care from the family members [19].

مراقبین سلامت نیروی های متخصص در رشته بهداشت هستند که در واحدهای تحت عنوان پایگاه سلامت به گروه های هدف شامل نوزادان، کودکان ، جوانان ، میانسالان ، سالمندان و زنان باردار خدمات بهداشتی و مراقبتی ارائه می نمایند. به نقل از سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، "یک محیط کار سالم محیطی است که در آن کارگران و مدیران با استفاده از یک فرآیند بهبود مستمر برای محافظت و ارتقاء سلامت ، ایمنی و رفاه همه شاغلین همکاری می کنند(1). مطالعات متعددی با محوریت بخش مراقبت های بهداشتی نشان داده اند که متخصصان مراقبت های بهداشتی در معرض انواع فشارهای شغلی شدید مانند فشار زمان ، حمایت اجتماعی پایین در محل کار ، حجم بالای کار و پاسخ دادن به مراجعین زیاد هستند(2-4). کارکنان مراقبت های بهداشتی در معرض فشار کار زیادی هستند که دچار اضطراب شدید ، فرسودگی و هر دو بیماری روحی و جسمی شوند.(5-7). بارکار ذهنی یکی از موضوعات مهم در ارگونومی و مهندسی فاکتورهای انسانی است. فناوری های مدرن باعث شده فعالیت فیزیکی نسبت به گذشته کاهش یابد و در بسیاری از محیط های کاری نیازهای شناختی بیشتری را بر روی کارکنان به وجود آورده. به همین دلیل درک اینکه چگونه MWL بر عملکرد تاثیر می گذارد، بسیار مهم است(8) .بار کاری به عنوان مقدار کار کلی که باید توسط فرد یا گروهی از افراد در یک بازه زمانی مشخص انجام گیرد، تعریف می شود. مفهوم کلی بارکاری اساسا با توانایی های ذهنی فرد که اطلاعات را دریافت و پردازش می کند و نهایتا منجر به تصمیمات و اقدام می شوند در ارتباط است (9). بار کاری تنها به وظایف فیزیکی و جسمی محدود نمی شود، بلکه وظایف شناختی نیز ممکن است بخشی از بار کاری باشد. ارزیابی بارکاری در ارائه دهنده خدمات بهداشتی و مراقبتی بسیار مهم می باشد. عوامل استرس زا می تواند بر مدیریت حجم زیاد کار تاثیر بگذارد(10). بارکاری بالا باعث کاهش رضایت شغلی، کاهش انگیزه و کاهش توان کارکنان شده و تاثیرات منفی روی ارتباطات می گذارد که این می تواند بطور غیر مستقیم روی عملکرد کارکنان تاثیر بگذارد(11). نتایج مطالعه Park در سال 2013 بر روی پرستاران حاکی از آن است که حوادث کاری و بار کار ذهنی می تواند با احتمال وقوع شکست های شناختی ارتباط داشته باشد(12). شاخص NASA TLX برای اندازه گیری بارکاری فیزیکی یا روانی خلبانان ایجادشد. دلیل اصلی محبوبیت NASA TLX در میان محققان کاربرد آسان آن برای اجراست. NASA TLX تجریه وتحلیل دقیق تری نسبت به سایر تکنیک هایی که بار ذهنی را رتبه بندی می کنند، بدست می دهد(13). خستگی شغلی به عنوان احساسات نسبتا ثابت از فقدان علاقه و دشواری در تمرکز بر فعالیت های در دست اقدام تعریف می شود. این احساسات باعث می شوند تا فرد برای حفظ یا بازگشت توجه، تلاش خودآگاهانه زیادی را از خود نشان دهد(14). از ویژگی های اصلی استعداد خستگی شغلی مشکلات مربوط به توجه می باشد(15). در حالت خستگی شغلی ، کارکنان اعلام نمودند که قادر به حفظ تمرکز بر روی تکالیف در دست انجام نیستند و باید تلاش بیشتری برای حفظ توجه به عمل می آورند و عامل رفتاری مهم در استعداد خستگی شغلی تلاش برای حفظ توجه است(16). محققانی مانند kass و همکاران بین استعداد خستگی شغلی و نارسایی شناختی ارتباط معنی داری پیدا کردند. نارسایی شناختی به شکست فرد در انجام کارهای که در حالت عادی فرد قادر به انجام موفق آن بوده است، می باشد. نارسایی شناختی شامل اختلال در درک، یادآوری و عملکرد می باشد(17). در مطالعه آقای Teixeira در سال 2013مشخص گردید 77 درصد شاغلین دارای سطح بالایی از فرسودگی شغلی با سطح بالا هستند(18).

Health care providers (HCPs) are experts in health field and recruited by heath centers to provide health care services to target groups like infants, children, teenagers, adults, elderly, and pregnant women. According to the World Health Organization (WHO), a heathy work environment is a place where workers and managers cooperate using a continuous improvement process to preserve and improve health, safety and welfare of the personnel [1]. Several studies have been conducted on health care providers. Their results have shown that HCPs have been under severe work pressures like tight schedule, low social support at work, heavy workload, and dealing with numerous clients [2-4]. Heath care providers are under considerable work pressure and this causes severe anxiety, burnout, and physical and mental diseases [5-7]. Mental workload (MWL) is one of the main issues of ergonomics and engineering of humanistic factors. The new technologies have enabled individuals to have less physical activity, while people at work deal with tasks of high cognitive demand. Therefore, it is essential to perceive how MWL affects performance [8]. Workload is defined as the total load of work that an individual or a group of individuals need to handle in a specific time frame. The general concept of workload has to do with mental capabilities of an individual who receives and processes information and makes a decision or takes an action afterwards [9]. Workload is not limited to physical tasks and encompasses cognitive tasks as well. The evaluation of the workload experienced by (HCPs) is highly essential. It is notable that stressors can affect how the excessive workload is managed [10]. Heavy workload degrades occupational satisfaction, lowers motivation, and decreases capability not to mention the negative effects on communicational performance. These negative consequences have an indirect effect on employees’ performance [11]. Park (2013) studied nurses and showed that work accidents and MWL might increase the probability of cognitive failures [12]. To measure physical or mental workload pilots, NASA TLX index was designed and what makes it popular in research areas is that it is an easy tool to administer. Comparing to other techniques to rank MWL, NASA TLX yields more accurate analyses [13]. Job boredom is defined as relatively constant feelings caused by lack of interest or obstacles to concentrate on tasks in hand. Such feelings make the individual to have extensive intentional attempts to concentrate on the task [14]. Of the main outcomes of job boredom proneness (JBP) are attention problems [15]. With experiencing job boredom, individuals start to complain about inability to concentrate on tasks and that they have to try harder to stay concentrated. A key factor in JBP is the attempt to stay concentrated [16]. Researchers like Kass et al. have found a significant relationship between JBP and cognitive failure, which is defined as one’s failure to handle the tasks that they can easily handle in a normal condition. Cognitive failure encompasses perception, memory, and performance disorders [17]. Teixeira (2013) showed that 77% of workers had a high level of job burnout [18].

پژوهش حاضر با هدف درک و فهم عمیق تجارب مردان قربانی خشونت همسر و همچنین دست یابی به توصیفی از نحوه مواجهه مردان با خشونت همسر و و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش خشونت انجام شده است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی است و مشارکت کنندگان مردان ساکن تهران هستند که از جانب همسر خود مورد خشونت قرار گرفته¬اند. نمونه¬ها از طریق نمونه گری هدفمند در طول ۷ ماه وارد پژوهش شدند و با در نظر گرفتن ملاک اشباع نظری با ۱۵ نفر مصاحبه به عمل آمد. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با مشارکت کنندگان گردآوری و با روش تحلیل مضمون کدگذاری و تفسیر گردید. بر اساس یافته¬های پژوهش، علل زمینه ساز خشونت علیه مردان در چهار طبقه اختلاف طبقاتی، بسترهای خانوادگی، عوامل فردی و عوامل بین فردی طبقه بندی شد. انواع خشونت علیه مردان در پنج طبقه خشونت کلامی، خشونت روانی، خشونت اجتماعی، خشونت مالی و خشونت فیزیکی جای گرفت که در این بین خشونت روانی بیشترین فراوانی را داشت. استراتژی¬های مردان شرکت کننده در پژوهش، در مقابله با خشونت¬های همسر، عمدتا از نوع منفعلانه ارزیابی گردید. پیامدهای خشونت علیه مردان در دو طبقه پیامدهای فردی و پیامدهای خانوادگی دسته بندی شد. بر اساس یافته¬های پژوهش حاضر می¬توان نتیجه گرفت که مردان قربانی خشونت همسر به دلیل فرهنگ مردسالارنه حاکم بر جامعه از مراجعه به مراکز قانونی و حمایتی خودداری می¬کنند. آموزش مهارت¬های ارتباطی به زوجین و فرهنگ سازی در خصوص مراجعه به مراکز مشاوره و حمایتی در صورت نیاز می¬تواند در کاهش خشونت خانگی و به خصوص علیه مردان موثر باشد.

The present paper is an attempt to delve deep into the experiences of men subject to domestic violence and describe how these men deal with such experiences. In addition, effective approaches to decrease such violence were given. The study was carried out as a qualitative and phenomenological study on men living in Tehran-Iran who had been subject of violence by their spouses. The subjects were selected through purposeful sampling during seven months. Fifteen interviews were conducted until data saturation was ensured. The information needed in the study was collected using semi-structured interviews and coded and interpreted using content analysis method. As the findings showed, the factors effective in violence against men can be categorized into four categories of social class disparity, family background, personal factors, and inter-personal factors. There were five categories of violence against men including verbal, mental, social, financial, and physical violence. Among these, mental violence had the highest frequency. The participants’ strategies in the face of violence by their spouses were mostly passive. The outcomes of violence were categorized into personal and family categories. Due to the prevailing masculism in Iranian society, these men were reluctant to seek help from legal authorities and social support providers. Educating communicational skills to couples and cultural works to promote seeking help from consultation and social support providers might be effective in alleviation of domestic violence against men.

وابستگی به مواد مخدر، یک رفتارتکرار شونده و مداوم ومزمن می باشد که سبب ایجاد وابستگی جسمی و روانی در فرد می گردد(1). فرد مصرف کننده مواد از نظر روانی_اجتماعی نیازهای عمده ای دارد که نیازمند مراقبت جامع و هماهنگ برای روند درمان و پیشگیری از عود است(2). حمایتهای همه جانبه خانواده و جامعه از مددجویان در طی فرایند درمان و توانبخشی پس از آن، می تواند عامل بسیار مهمی در دوری از مواد در مددجویان باشد(3). مطالعات نشان داده اند که چالش هایی مانند شرایط اقتصادی-اجتماعی نامطلوب، ضعف حمایت خانواده(4)، ناکافی بودن حمایت اجتماعی ادراک شده(3)، درگیری های بین فردی، انگ اجتماعی و تبعیض، از مواردی است که توسط افرادی که دچار عود شده اند گزارش گردیده است(1). مطالعات نشان داده اند که حمایت اجتماعی یکی از تاثیر گذارترین نیاز، درمددجویان مصرف کننده مواد تحت درمان میباشد(3, 5, 6). حمایت اجتماعی استرس را کاهش داده، خودکار آمدی و عزت‌نفس را بالابرده و شرایط جسمی و روحی و اجتماعی فرد را بهبود می‌بخشد و باعث افزایش عملکرد فرد میگردد(7). وجود حمایت اجتماعی ادراک‌شده در زندگی این افراد با ایجاد تغییرات مثبت در شرایط زندگی و بهبود روابط آنان با دیگران میگردد(8). و این ارتباطات سبب افزایش اعتماد بنفس و خودکارآمدی در مددجویان گردیده و آنان را در فرایند توانبخشی مصمم تر مینماید(9). برای ارزیابی وضعیت حمایت اجتماعی، بطور کلی مقیاسهایی وجود دارد که از آن در مصرف کنندگان مواد مخدر نیز استفاده شده است(3, 5, 6, 10). Community Assessment Inventory(CAI) یک پرسشنامه ارزیابی حمایت اجتماعی است که توسط Brown(2004) در وابستگان به مواد مخدر توسعه و طراحی شده است. این مقیاس به شکل اختصاصی حمایت اجتماعی را در این مددجویان مورد بررسی قرار میدهد. این مقیاس دارای 37 گویه میباشد که از چهار زیر مقیاس Household، Family، Friendsو Community که فرد در آن زندگی میکند تشکیل شده است(11). با بررسی گویه های مقیاس و همچنین تخصصی بودن آن می توان پیش بینی کرد که CAI میتواند بعنوان یک ابزار مناسب در جامعه وابستگان مواد مخدر ایرانی نیز مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به مطالعات انجام شده، و اهمیت ارزیابی حمایت اجتماعی در وابستگان مواد مخدر، و با عنایت به فقدان ابزاراختصاصی، پایا و هنجار شده جهت این مددجویان، در این پژوهش از CAIوابستگان به مواد مخدر، استفاده شد و اعتبار و روانسنجی آن برای وابستگان مواد مخدر ایرانی تحت درمان با متادون مورد بررسی قرار گرفت.

Drug dependence is a chronic, continues, and frequent behavior that creates physical and mental dependence in the individual [1]. Drug users tend to have major psychosocial needs that require a comprehensive and organized care to ensure treatment and prevent recurrence [2]. Family and social supports in every aspect throughout the treatment and rehabilitation process can be a key factor to prevent returning to drugs [3]. Studies have shown that challenges like undesirable social-economic condition, poor family support [4], inadequate perceived social support [3], inter-personal conflicts, stigmatization and discrimination are normally experienced by drug users care-seekers under treatment [3, 5, 6]. Social supports attenuate stress, improve self-efficacy and self-esteem, improve social, mental, and physical condition of the individual, and improve performance [7]. Perceived social support can create positive changes in the life of care-seekers and improve their social interactions [8]. Such interactions boost one’s self-esteem and self-efficacy and make them more persistent to continue the rehabilitation process [9]. There are general tools to measure social support, which are used for drug users as well [3, 5, 6, 10]. Community Assessment Inventory (CAI) is a social support assessment tool designed by Brown (2004) for drug users. The tool is specifically used to measure social support in these care-seekers. It contains 37 statements and four subscales namely household, family, friends, and community [11]. Given the statements used in the tool and the fact that it is specifically designed for drug users, CAI can be a good tool for drug users population in Iran. Taking into account the importance of assessing social support in drug users and absence of a specially designed, reliable, and normalized tool for this population, the present study is an attempt to examine validity and psychometric characteristics of the tool for drug users in Iran under methadone therapy.

خستگی یکی از علامت های ناتوان کننده و شایع در افراد تحت درمان با همودیالیز مزمن است که شیوع آن 60-90 درصد می باشد(4). خستگی موجب کم شدن مقاومت بدن می گردد و شخص رغبت خود را نسبت به کار و فعالیت و انجام امور روزانه از دست می دهد(6). در بیماران همودیالیزی خستگی بعد از دیالیز، یکی از مشکلات رایج است که ارتباط نزدیکی با اضطراب، افسردگی و مشکلات ناشی از ایفای نقش در این بیماران دارد(9). همچنین به علت ماهیت مزمن و ناتوان کننده ای که دارد باعث کاهش فعالیت مراقبت از خود و از طرفی افزایش وابستگی به مراقبت های بهداشتی و افزایش مرگ و میر می گردد(11). کنترل خستگی در بیماران همودیالیزی شامل مداخلات دارویی و غیر دارویی می باشد. از آنجایی که اکثــر روش هاي مورد استفاده دارویی بوده و بیشتر متـابولیت هاي دارویی از طریق کلیـه هـا دفـع می شوند استفاده از این شـیوه هـا احتمـال مسـمومیت دارویی را افزایش میدهد. بنابراین امروزه مقبولیت استفاده از درمان های مکمل و غیر دارویی در سیستم بهداشتی افزایش یافته و بر آن تاکید زیادی شده است(12). از روش هـاي غیـر دارویـی پیشگیري و کاهش خستگی می توان به ماساژ اشاره کرد که بـا کـاهش حساسیت و سفتی عضله و بهبود وضعیت جریان خـون باعــث رهــایی از درد و خســتگی مــی گــردد (13). استفاده از روغن اسطوخودوس و زیتون همواره در ماساژ مورد توجه بوده است. اسطوخودوس حاوي لينالول الكل كتون استرز والدئيد است. كتون ها در اسطوخودوس به طور موثري درد و التهاب را كاهش می دهد. استرها موجب جلوگيري از اسپاسم عضلات كاهش تنش، خستگی و افسردگي مي شو ند(16). از طرفی زیتون حاوی مواد آنتی اکسیدان است که مقاومت سلول ها را در برابر اکسیداسیون افزایش می دهد که این امر می تواند در بهبود خونرسانی و کاهش درد ها و خستگی عضلانی موتر باشد (19). تا کنون مطالعه¬ای در زمینه مقایسه تاثیر ماساژ روغن اسطوخودوس و روغن زیتون بر کاهش خستگی حین همودیالیز بیماران انجام نشده است. بنابراین این موضوع در بیماران همودیالیزی شهرستانهای لردگان و بروجن (وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد) مورد بررسی قرار گرفت.

Fatigue is one of the debilitating and common symptoms in chronic hemodialysis patients with a prevalence rate of 60-90% [4]. It weakens the immune system and lowers one’s motivation and ability to perform everyday activities [6]. The fatigue after hemodialysis is a common problem in hemodialysis patients with a strong relationship with anxiety, depression, and problems in fulfilling personal and social roles [9]. The chronic and debilitating nature of hemodialysis decreases self-care measures and increases dependence on health care and mortality rate [11]. Fatigue control in hemodialysis patients includes pharmaceutical and non-pharmaceutical interventions. Since, the majority of methods are pharmaceutical and the majority of pharmaceutical metabolites are discharged by the kidneys, these methods are featured with risk of drug poisoning. Therefore, popularity of supplementary and none-pharmaceutical treatments has been increased in health systems [12]. One of the non-pharmaceutical methods of preventing and alleviating fatigue is massaging that attenuates pain through lowering muscle sensitivity and tone and improving blood flow that leads to attenuation of pain and fatigue [13]. Lavender and olive oils are usually used for massaging. Lavender contains linalool, ketone alcohol, asters, and aldehyde. Ketones in lavender are effective in alleviating pain and inflammation. Asters prevent muscle spasm and lower tension, fatigue, and depression [16]. On the other hand, olive contains antioxidants that improves cells’ resistance to oxidation and in return increases perfusion and lowers pain and fatigue [19]. There is a paucity of study on the effect of lavender oil and olive oil massage on attenuating hemodialysis fatigue. This effect was studied in hemodialysis patients in Lordegan and Brojen cities in Iran (hospitals affiliated with Shahrekord University of Medical Sciences).

مرگ مغزی وضعیتی است که درآن مغز تمام کارکرد های خود را از دست می دهد و دچار تخریب غیر قابل برگشت می شود(1). پیوند اعضا یکی از اقدامات مفید و کارآمدی است که در این وضعیت انجام می گیرد(2). در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر در جهان از درمان پیوند عضو بهره¬مند می باشند که بقای تعداد زیادی از این بیماران به بیش از 25 سال رسیده است و بقای 5 ساله برای اغلب اعضای پیوندی بیش از 70 % می باشد(3). با وجود اینکه تمایل به اهدای عضو در چند دهه گذشته رشد زیادی داشته است(4) ولی هنوز کمبود عضو برای اهدا یک مشکل بزرگ جهانی است(5) به طوری که حدود 10-25% از بیمارانی که منتظر اهدای عضو هستند به دلیل نبود اهدا کننده عضو می میرند(6). ایران نیز یکی از کشورهایی است که با کمبود عضو اهدایی مواجه است(7)؛ بطور کلی در ایران می توان سالانه حدود 2500 تا 4000 نفر بیمار مبتلا به مرگ مغزی را کاندید اهدای عضو نمود. ولی در سال 2017 تنها خانواده 926 بیمار مرگ مغزی اعضای بیمار خود را اهدا کرده اند. بطوری که نرخ اهدای عضو در ایران به ازای یک میلیون نفر 9/10نفر است و رتبه 27م در بین کشورهای جهان قرار دارد(8). عدم تمایل به اهدای عضو تحت تاثیر عوامل مختلفی از قبیل نگرش به اهدای عضو(9)، باورهای مذهبی(10)، فهم نادرست از مرگ مغزی(11)، نارضایتی از سیستم مراقبت(12)، سطح تحصیلات(13) و غیره قرار دارد. نتایج تحقیقات نشان داده اندکه بین درک از مرگ مغزی و تصمیم به اهدای عضو با فرد درخواست کننده، زمان در خواست و شیوه مطرح شدن درخواست ارتباط معنی داری وجود دارد(14). علاوه برآن، هرچقدر خانواده ها دانش عمیقتری نسبت به مرگ مغزی و اهدای عضو داشته باشند و همچنین دیدگاه مذهبی و اعتقادی مثبتری داشته باشند تمایل به اهدای عضو بیشتر می شود(15).در مطالعهDegroot نیز، زمان بندی نامناسب برای درخواست اهدا عضو از خانواده، عدم حمایت کافی از سایر بستگان و پرسنل پزشکی و دانش محدود در زمینه اهدای عضو از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر عدم رضایت به اهدای عضو گزارش شده بود (16). از آنجا که نحوه برخورد و کنار آمدن با موضوع مرگ مغزی و رضایت به اهدای عضو، در جوامع مختلف به تناسب باورها، ارزشها و فرهنگ آن جامعه متفاوت است بررسی این این پدیده در ایران که دارای بافت فرهنگی و اجتماعی مختص به خود است ضروری به نظر می رسد همچنین از آنجا که بیشتر مطالعات انجام گرفته در این زمینه به صورت کمی و تجربی می باشد(17) و نظریه های موجود یا ادبیات تحقیق درباره یدیده مورد مطالعه محدود می باشد و تا کنون پژوهشهای محدودی در زمینه شناسایی موانع اهدای عضو بیماران مرگ مغزی در ایران کار شده است بررسی کیفی این پدیده پیچیده و چند بعدی ضرورتی دوچندان می یابد. بنابراین هدف پژوهش حاضر تبیین موانع اهدای عضو بیماران مرگ مغزی در ایران با رویکرد کیفی می باشد.

Brain death is a situation when all the brain’s functions are stopped and an irreversible brain damage has taken place [1]. Organ donation is a beneficial decision that can be made after brain death [2]. Currently, more than one million individuals in the world have received organs and many of them has survived over 25 years. Five years survival rate in transplanted organs is more than 70% [3]. In spite of a considerable growth in the tendency to donate organ over the past decades [4], lack of organs for donation still is a serious problem in the world [5]. So that about 10-25% of patients on donation list die before receiving the organ [6]. Iran is one of the countries with the shortage of organ donation [7]. On average, 2500-4000 brain deaths happen in Iran who can be candidates for organ donation. However, only 926 families of brain death patients consented to organ donation in 2017. That is, organ donation rate in Iran is 10.9 per one million and this rate places Iran at 27th rank in the world [8]. Reluctance to donate organ is affected by several factors like attitudes [9], religious beliefs [10], incorrect perception of brain death [11], dissatisfaction with care system [12], and education level [13]. Studies have shown that the perception of brain death and decision to donate organs are related to the individual who makes the request, the time of making the request, and the way of expressing the request [14]. In addition, the deeper the understanding of families of brain death and organ donation and the more positive the religious beliefs and attitudes towards organ donation, the higher the tendency to donate organs [15]. A study by Degroot showed that improper timing to bring in the request for organ donations, lack of support by relatives and medical team, and poor knowledge about organ donation were the factors effective in refusing to donate organ [16]. Since different societies, depending on their values, beliefs, and cultures, have different ways of dealing with brain death and consent to donate organ, it is essential to examine this issue in Iranian society, which has its unique cultural and social textures. The majority of studies in this field have been quantitative and experimental in nature [17] and there is a limited number of theories in the literature. In addition, there have been a few research works on the background obstacles of organ donation in brain-death patients in Iran. Therefore, a qualitative examination of this complicated and multi-dimensional phenomenon is imperative. The present study is an attempt to elaborate on the obstacles of organ donation in brain-death patients in Iran following a qualitative approach.

آنتروپومتري عبارت است از سنجش و اندازهگيري ابعاد و اندازه ها و مشخصات بدني افراد جهت طراحي تجهيزات و فضاهاي كاري(1). دانش آموزان نیمی از روز را در مدرسه سپری میکنند. و مدت زمان زیادی را در بر روی صندلی ها و نیکمت های می نشیند. خم شدن به سمت جلو و یا پوسچر ایستاتیک از جمله عواملی است که متواند بر ستون فقرات فرد به ویژه به دیسک های بین مهره های آن ها وارد کند(2). مطالعات نشان داده عمدتا تمام میز و صندلیها و نیمکت ها در مدارس دارای اندازه و ابعاد یکسان بوده و با جثه افراد استفاده کننده ندارد تطابقی ندارند(3). در مطالعه ای در آمریکا 74 دانش آموز یازده تا سایزده ساله بررسی شدند و از این میان تنها 9/18 درصد آنها با ابعاد میز تناسب داشتند و برای سایرین عمق و ارتفاع صندلی بیش از حد بوده است(4). نتایج پژوهش ها حاکی از آنست که این عدم تناسب به مرور زمان میتواند سبب درد در ساقه پا، کف پا، زانو و گردن و شانه و کمر گردد. همچنین سبب اختلال در گردش خون، واریس سیاهرگی نیز بشود(5) امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی به زندگی دیجیتال و استفاده از فضای مجازی و کامپیتر درکودکان کمر درد این قشر بعنوان یک مشکل بهداشتی مورد توجه است(6) براساس آمارها سالانه در آمریکا بالغ بر 25 میلیون دلار به هزینه های ناشی از کمردرد غیر اختصاصی دانش آموزان تخصیص می یابد که بخشی از این این کمردردها ناشی از عدم وجود تناسب بین ابعاد بدنی دانش آموزان و ابعاد میز و نیمکت یا صندلی آنها است(7). مطالعات نشان داده عدم مطابقت بين طول نشيمنگاه صندلي و طول پا رابطه معناداري سبب نشتن نامناسب شده همچنين عدم مطابقت بين ارتفاع آرنج در حالت نشسته و ارتفاع ميز رابطه معناداري با درد شانه و گردن دارد(8) نامناسب بودن ابعاد میز و صندلی ها سبب نشتن نامناسب و تنش زا شده و به خاطر آن علاوه بر بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی در تمرکز و یادگیری دانش آموزان نیز سبب اختلال میشود(9). در حالیکه نیمکت های مطابق با اصول ارگونومی میتواند از گردن درد، کمردرد دانش آموزان جلوگیری کرده و خستگی آنان را کاهش دهد.(10) مطالعاتی در ایران در شهر های مختلف به منظور بررسی تناسب بین ابعاد آنتروپومتریک دانش آموزان و صندلی ها در مدارس صورت گرفته است(10-21).برخی مطالعات ضمن تاکید بر عدم تکیه بر استانداردهاي خارجی براي طراحی، بر تعیین استاندارد هاي لازم از ابعاد آنتروپومتریکی داخل کشور توصیه نموده است(22) چراکه ابعاد مناسب میز و صندلی ها با اندازه گیری ابعاد انتروپومتریک دانش آموزان بدست می آید(8). و در برخی مطالعات بانک اطلاعات آنتروپومتریک دانش آموزان نیز تهیه و تدوین شده است(23).همچنین یک مطالعه مروری به منظور آنالیز داده های آنتروپومتری دانش آموزان ایرانی در سال 2016 انجام شده است اما د راین مطالعه تنها دانش آموزان دوره ابتدایی پرداخته شده است.(24) با توجه به اینکه دانش آموزان جمعیت زیادی را به خود اختصاص میدهند و آمار ها نشان داده حدود 20 میلیون دانش آموز در ایران وجود دارد(23) و با عنایت به اینکه دانش آموزان آینده سازان هر جامعه ای هستند توجه به سلامت آنها دارای اهمیت است بنابراین هدف از مطالعه حاضر مروری بر مطالعات صورت گرفته در زمینه بررسی تناسب تجهیزات مدرسه و ابعاد آنتروپومتریک دانش آموزان مدارس ایران است. تا با بررسی وضع موجود راهکارهای مدنظر را ارائه دهد.

Anthropometry is the science of measuring dimensions, sizes, and body properties of individuals to design suitable equipment and work environment [1]. Students normally spend half of the day at school and a large portion of this time on benches in classrooms. Leaning forward or a static posture are some of the factors that can damage the vertebral column and the intervertebral disks in particular [2]. Studies have shown that school furniture in general are of the same size and rarely fit the body dimensions of users [3]. A study in the USA on 74 students at age range 11-13 years showed that only 18.9 of the students fitted the furniture at school and for the rest, the depth and height of chairs was unsuitable [4]. Studies have shown that the lack of proportion can lead to pains in the lower leg, foot sole, knee, neck, shoulders, and waist. In addition, the causes disruption in blood circulation, and varicose veins [5]. Because of lifestyle changes following the expansion of digital life and cyberworld, backpain has become a health problem in children [6]. According to annual statistics in the USA, about US$25 million is spent on general backpain in students and part of the problem is because of lack of proportion of school furniture to students’ body [7]. Students have shown that the lack of proportion of the height of sitting surface of chair to the legs’ length has a significant relationship with wrong siting posture. In addition, lack of proportion of the elbow height in sitting position to table height has a significant relationship with pain in shoulders and neck [8]. Lack of proportion of the dimensions of chair and table makes the user to sit in a wrong way on the chair. This increases the risk of musculoskeletal disorders and learning and concentration problems in students [9]. On the other hand, furniture designed based on ergonomic principles can prevent neckache and backpain in students and decrease fatigue in students [10]. There have been studies in different Iranian cities on the proportionate of school furniture to the anthropometric dimensions of students [10-21]. Some studies have emphasized on negligence in observing internal standards of designing school furniture and the necessity of developing indigenous standards based on anthropometric dimensions [22]. The point is that students’ anthropometric dimensions dictate the proper dimensions of the chair and tables in classrooms [8]. There are a few databanks of anthropometric data of students in Iran [23]. A review study tried to analyze Iranian students’ anthropometric data in 2016, while the study population was limited to elementary students [24]. Taking into account the large student population, 20 million of Iranian population [23] and that they are the future of any society, their health is of highest important. In light of this, the present study is a review of studies on the proportion of school equipment to the anthropometric dimensions of students in Iranian schools and tries to propose recommendations.

بر اساس یافته های مطالعه حاضر ارتباط آماری معناداری بین سابقه مرده زایی، نوع گروه خونی، سابقه تولد نوزاد نارس، سابقه بیماریهای مادر و مصرف داروی خاص در مادر با زایمان زودرس وجود داشت. اگرچه، پیشرفت های روز افزون طب اطفال و روش های نوین مراقبت از نوزاد باعث افزایش بقای نوزادان پره ترم گردیده است اما میزان بروز تولدهای زودرس تغییر قابل ملاحظه ای نداشته و این مسئله یکی از چالش های اساسی نظام سلامت می باشد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد، در گروه مورد، نسبت شانس در افراد با سابقه مرده زایی نسبت به گروه شاهد بالاتر بود. در مطالعه Soltani و همکاران نشان داده شد شانس زایمان زودرس در مادران با سابقه مرده زایی تقریبا 4 برابر مادرانی بود که سابقه مرده زایی نداشتند(1). در مطالعه Malacova و همکاران، شانس زایمان زودرس در مادران با سابقه مرده زایی تقریبا 3 تا 4 برابر، همچنین شانس زایمان بسیار زودرس در این مادران 10 برابر افزایش داشت(13). در مطالعه Abu Hamad و همکاران نیز ارتباط آماری معناداری بین سابقه مرده زایی و زایمان زودرس وجود داشت(14). نتایج نشان داد شانس تولد نوزاد نارس در افراد با سابقه تولد نوزاد زودرس، در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بالاتر بود. در مطالعه ای که در Gaza Strip انجام شد نتایج نشان داد ارتباط آماری معناداری بین سابقه زایمان زودرس قبلی و تولد نوزادرس در حاملگی های بعدی وجود داشت(15). در مطالعه Abaraya و همکاران نیز مادرانی که سابقه زایمان زودرس قبلی داشتند شانس بالاتری نسبت به مادرانی که هیچگونه سابقه ای نداشتند و این اختلاف از لحاظ آماری نیز معنادار بود(16). نتایج برخی مطالعات دیگر نیز نشان داده اند سابقه زایمان زودرس ارتباط آماری معناداری با زایمان زودرس داشت(17-20). توزیع و تنوع گروههای خونی ABO وابسته به قومیت یا نژاد و منطقه جغرافیایی می باشد. بعنوان مثال شایعترین گروه خونی در کشورهای اروپایی و ژاپن، گروه خونی A و در ایالت متحده گروه خوتی O می باشد(21). یافته های مطالعه حاضر نشان داد در گروه مورد، افراد با گروه خونی AB ، نسبت به سایر گروههای خونی نسبت شانس بالاتری داشتند که با نتایج مطالعات دیگر در تضاد بود(21, 22). تفاوت در نتایج مطالعات مختلف ممکن است بعلت حجم نمونه، تفاوتهای قومیتی و مشخصات جمعیتی مورد مطالعه باشد(21). یافته ها نشان داد در مادرانی که به دلیل بیماری خاصی دارو استفاده می کنند شانس زایمان زودرس در آنها بالاتر است. در مطالعهLi و همکاران نیز نتایج نشان داد شانس زایمان زودرس در مادرانی که داروهای هورمونی(OR;2.23)، داروهای ضدفشارخون(OR:7.74) و دیگر درمانهای دارویی در طی بارداری(OR:2.15) مصرف می کردند در مقایسه با مادرانی که هیچگونه دارویی در طول دوره بارداری استفاده نمی کردند بالاتر بود که با نتایج مطالعه حاضر نیز همخوانی دارد(23). در یک مطالعه متاآنالیز نیز نشان داده شد شانس زایمان زودرس در مادران مصرف کننده داروهای ضدافسردگی(OR:1.16) در طی بارداری بالاتر از سایر مادران بود(24). در مطالعه Huang و همکاران نیز در مادران مصرف کننده داروهای ضدافسردگی شانس زایمان زودرس(OR:1.69) بالاتر بود(25).

Preterm birth was significantly related to the history of stillbirth, blood type, history of premature birth, mother’s diseases, and using specific medicines during pregnancy. Although, advances in pediatric medicine and novel methods of infant care have increased the survival chance of preterm infants, the rate of preterm birth has remained almost unchanged and a serious challenge for health system. The risk of preterm birth in women with a history of stillbirth was higher in the case group comparing with the control group. Soltani et al. showed that the risk of preterm birth in women with a history of stillbirth was four times higher than women without it [1]. Malacova et al. reported that the risk of preterm birth in women with a history of stillbirth was three to four times higher. They also showed that the risk of preterm birth in these women had increased by 10times [13]. A study by Abu Hamad et al. showed a significant relationship between the history of stillbirth and preterm birth [14]. The results showed that the risk of premature birth in the mothers with a history of preterm birth was higher in the case group comparing with the control group. A study in Gaza Strip showed that there was a significant relationship between the history of preterm birth and premature birth in the next pregnancy [15]. Abaraya et al. reported that women with a history of preterm birth had a higher risk of preterm birth comparing with mothers without any history of preterm birth and the difference was significant [16]. Results of other studies have shown that the history of preterm birth has a significant relationship with preterm birth [17-20]. Distribution and diversity of ABO blood types depends on ethnicity, race and geographical region. For instant, the most common blood type in European countries and Japan is A and in the USA is O [21]. The findings showed that the participants with AB blood type in the case group had the highest risk of preterm birth comparing with the other blood types. This finding is inconsistent with [21, 22]. The differences in the finding might be due to sample groups, ethical differences, and demographical differences [21]. The mothers who used specific drugs due to a disease in pregnancy had a higher risk of preterm birth. Li et al. showed that the risk of preterm birth in mothers who used hormonal drugs (OR; 2.23), blood pressure drugs (OR:7.74), and other medications (OR:2.15) during pregnancy was higher than those who did not use any medicine during pregnancy. This finding is consistent with our findings [23]. A meta-analysis study showed that the risk of preterm birth in the mother who used antidepressants (OR:1.16) during pregnancy was higher than other women [24]. A study by Huang et al. showed that mothers who used antidepressant had a higher risk of preterm birth (OR:1.69) [25].

زنان روسپی در ایران با مشکلات و چالشهای فراوانی ربرو هستند که می‌تواند سلامتی آنها را به خطر بیندازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی تجربیات و چالشهای زنان روسپی در ایران با رویکرد کیفی است. براي ارزیابی کیفیت نتایج نیز معیارهای گوبا و لینکلن رعایت شد. زنان روسپی در ایران با مشکلات فراوانی در سطح فردی و اجتماعی روبرو هستند. بنابراین می‌توان با حمایت اجتماعی، اقتصادی و قانونی بیشتر از انها و ایجاد خدمات اجتماعی مناسب مثل دادن آموزشهای مناسب برای استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و رابطه جنسی ایمن و ایجاد مراکز مشاوره رایگان جهت حمایت روانی از آنها در بهبود سلامتی این زنان گام برداشت. در پژوهشی که Evens et al,2019در میان زنان السالوادور انجام دادند نشان دادند که زنان روسپی مشکلاتی نظیر خشونت عاطفی و اقتصادی، عدم دسترسی به خدمات حقوقی، بهداشتی و سایر خدمات اجتماعی و از دست دادن درآمد، اشتغال، مسکن و فرصت‌های تحصیلی را تجربه کرده‌اند . Duff et al, 2017 نیز در تحقیقی در اوگاندا نشان دادند زنان روسپی نیازهای بهداشتی زیادی به ویژه در زمینه بارداری و خدمات HIV دارند و یکی از چالش‌های آنان بارداری‌های ناخواسته است . از آنجا که زنان روسپی از گروه‌های آسیب پذیر در جامعه هستند که علاوه بر تهدید سلامتی خود می‌توانند سلامتی دیگران را نیز به خطر بیندازند شناسایی مشکلات و چالشهایی که با آن روبرو هستند می‌تواند در اجرای مداخلات بعدی برای ارتقا سلامت آنها راهگشا باشد. بیشتر مطالعات انجام گرفته در این زمینه به صورت کمی و تجربی می‌باشد و کمتر پژوهشی با رویکرد کیفی سعی در شناخت مشکلات و تجربیات آن از دیدگاه خود آنها داشته است. بنابراین ضرورت انجام این پژوهش با رویکرد کیفی بیشتر می‌شود. از این رو، هدف پژوهش حاضر شناسایی تجربیات و چالشهای زنان روسپی در تهران با رویکرد کیفی می‌باشد.

Prostitutes in Iran are faced with many challenges and problems that pose risks to their health. The present study is an attempt to identify and narrate challenges and experiences of Iranian prostitutes based on a qualitative approach. To examine the quality of findings, Guba and Lincoln’s measures were used. Prostitutes in Iran experience numerous problems at personal and social levels. By providing social, economic, and legal supports for them such as social services (e.g. educations on how to use contraceptives, how to have safe sexual intercourse, and free counselling services for mental support) we can improve their health and welfare. Evans et al. (2019) studied prostitutes in El Salvador and highlighted problems like emotional and economic violence, no access to legal, health, and social services, and loss of income, job, housing, and educational opportunities. Duff et al. (2017) showed in a study in Uganda that prostitutes had several health needs in pregnancy and HIV fields in particular. Unplanned pregnancy was one of the main issues. Since prostitutes are among the vulnerable social groups and along with the risks to their health they act also as a risk to others’ health, findings the problems and challenges that they experience can be helpful for future health interventions. The majority of studies on this field are quantitative and experimental in nature and there is a paucity of qualitative studies in this field. Therefore, it is essential to conduct qualitative studies on this topic and the present one is an attempt to identify experiences and challenges in the face of prostitutes in Tehran.

دیابت بارداری یک مشکل در حال افزایش در سراسر دنیا و یکی از شایع ترین عوارض حاملگی است(1). معمولا بعد از بارداری قند خون افراد مبتلا به دیابت بارداری طبیعی می¬شود، اما زنان با سابقه دیابت بارداری 20-15 درصد افزایش احتمال ابتلا به دیابت را در 10-5 سال آینده خواهند داشت(2). شیوع دیابت بارداری در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با افزایش چشمگیری همراه است و میزان آن در سطح دنیا متفاوت و بین 14-1 درصد گزارش شده است(3). در ایران شیوع این اختلال 4/3 درصد تخمین زده شده(4) و با افزایش خطر برای مادر و جنین در دوران بارداری و در مراحل بعدی زندگی همراه است(5،6). زنان باردار مبتلا به دیابت نه فقط با فشارهای روانی و جسمی ناشی از بارداری مواجه¬اند بلکه با عواملی چون پیچیده بودن و چند بعدی بودن رژیم درمانی توصیه شده و اعمال رفتارهای خود مراقبتی از قبیل خود پايشي سطوح قند خون، رژیم غذایی، کنترل وزن، تجویز منظم انسولین و ویزیت های مکرر و بموقع دوران بارداري نیز مواجه¬اند(7) بنابراین نیاز به حمايت اجتماعي در آنها نسبت به زنان باردار سالم بیشتر است(8) زیرا فقدان حمایت اجتماعی، سلامت مادر در دوران بارداری را به خطر انداخته و اثرات مخربی بر پیامدهای بارداری دارد(9،10). حمایت اجتماعی عبارت است از کسب اطلاعات، کمک¬های مادی و حمایت عاطفی از افراد مورد علاقه یا ارزشمند برای فرد که می‌تواند بخشی از شبکه اجتماعی نظیر همسر، بستگان و دوستان نیز باشد(11). Leifer در این رابطه بیان می کند حمایت افراد نزدیک به خصوص همسر، می‌تواند در ارتقا سلامت جسمی، روحی و روانی زن در دوران بارداری نقش داشته باشد(12). مطالعه کیفی Emamgholi Khooshehchin نیز نشان داد که حمایت عاطفی در رعایت رژیم غذایی، اندازه گیری قند خون و ورزش در خود مراقبتی دیابت بارداری بسیار کمک کننده است و منجر به تاثیر مثبت بر توانایی و اقدام زنان برای انتخاب شیوه زندگی سالم می¬گردد(13). از آنجایی که سلامت زنان باردار در تمامی کشورها دارای اهمیت زیاد است و همراه بودن حاملگی با شرایط پیچیده ای مانند دیابت بارداری میتواند سلامت بارداری را به خطر اندازد، بنابراین جستجوی راههای ارتقای سلامت بارداری در تمام نظام های سلامتی در دنیا حائز اهمیت می باشد و به نظر می رسد که یکی از این روش ها می تواند جلب مشارکت افراد نزدیک و به خصوص همسر در مراقبتهای دوران بارداری باشد. نياز به آموزش براي افزايش مشارکت پدر در مراقبت¬هاي دوران بارداري و اثر مثبت آن بر سلامت مادر و نوزاد در مطالعات متعدد در کشورهاي مختلف نشان داده شده است(14،15). بالا بودن اطلاعات مردان از مشکلات همسرانشان و همراهی آنها برای دریافت مراقبت¬های بارداری، نشانه علاقه زیاد مردان به سلامت بارداری است(16)؛ اما عدم آگاهی مردان از رفتارهای مناسب بهداشتی، دانش کم مردان در مورد مشکلات بارداری و نیازهای فیزیکی زن باردار، مانع بسیار مهم برای بروز رفتارهای حمایتی مردان است، لذا ارائه خدمات آموزش مراقبت¬های بارداری بخصوص در بارداری¬های پرخطر مانند دیابت بارداری برای مردان ضروری به نظر می¬رسد(17). همسران می-توانند مهمترین حمایت را از زنان در همراهی کردن در هنگام پیاده¬روی و تشویق آنها به تبعبت از رژیم، تشویق و حمایت عاطفی از زنان زمان اندازه¬گیری سطح گلوگز یا تزریق انسولین داشته باشند(18) با توجه به اینکه که زنان در گروه مبتلا به دیابت بارداری نسبت به زنان باردار سالم حمایت اجتماعی کمتری دریافت می¬کنند(8) و با توجه به کمبود دانش موجود در ایران در این زمینه، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مشارکت همسران بر حمایت اجتماعی در زنان با دیابت بارداری انجام گردید.

Gestational diabetes is a growing health problem in the world, so that it is one of the highly prevalent pregnancy complications [1]. After pregnancy, blood sugar in women with gestational diabetes returns to normal level, still, women with gestational diabetes have 15-20% higher risk of developing diabetes during the next 5-10 years [2]. The prevalence of gestational diabetes in the developed and developing countries is growing fast so that the global prevalence ranges from 1-14% [3]. The prevalence in Iran is about 3.4% [4]. The complication adds to the health risk to the mother and fetus during pregnancy and afterwards [5, 6]. Gestational diabetic women not only have to deal with mental and physical pressures of diabetes, but also have to deal with issues like complicated and multi-dimensional therapeutic regimen. They have to adhere self-care behaviors such as self-monitoring blood sugar, diet, and weight, regular insulin injection, and frequently and timely medical checks during pregnancy [7]. Thereby, these women need more social support than normal pregnant women [8], as the lack of social support puts the mother’s health during pregnancy at risk and leads to destructive pregnancy outcomes [9, 10]. Social support refers to receiving information, financial supports, and emotional support from the significant ones including members in one’s social network, spouse, relatives, and friends [11]. Leifer argued that the support by close individuals and spouse in particular can be helpful for the improvement of physical, mental, and spiritual health of woman during pregnancy [12]. A qualitative study by Emamgholi Khooshehchin showed that emotional support is highly helpful for adhering diet, measuring blood sugar, and doing exercise as a part of self-care for gestational diabetes. It leads to positive improvements in women’s capability to choose a healthy life style [13]. Women health is a serious concern in all countries and pregnancy with complications like gestational diabetes can impose risk to pregnancy health. Therefore, it is important for health systems in the world to find solutions to improve gestational health. It appears that one of these solutions is to motivate close individuals and spouse participations in particular in providing pregnancy care. The need for education to increase the father’s participation in pregnancy care and its positive effects on the mother and infant’s health have been supported by several studies in different countries [14, 15]. Spouses’ extensive knowledge of their partners’ problems and their participation in providing pregnancy cares is a sign of their interest in pregnancy health [16]. However, spouses’ limited knowledge of proper health behaviors, pregnancy problems, and physical needs of pregnant women is an important obstacle to demonstrate supportive behaviors by them. It is imperative, therefore, to provide pregnancy care education especially in the case of risky pregnancy like gestational diabetes [17]. Spouses can be highly supportive by accompanying their wives in walking, motivating them to adhere to the diet, and providing emotional support for measuring glucose or insulin injection [18]. Taking into account that women with gestational diabetes receive less social support than healthy pregnant women [8] and that there is a paucity of studies in Iran in this field, the present study is an attempt to determine the effects of education based on spouse participation on social support in women with gestational pregnancy.

امروزه بیماری های حاد و مزمن کبدی در سرتاسر جهان رو به افزایش است. بسیاری از بیماری های کبدی می تواند به صورت ناگهانی (حاد) و یا به مرور زمان توسعه یابد(مزمن) و زمینه را برای بروز سیروز کبدی فراهم کند(1, 2). سیروز کبدی به معنای این است که کبد عملکرد مناسبی را ندارد. به طور میانگین 3.5 درصد از مرگ و میر در سطح جهان و نهمین علت مرگ در ایالت متحده توسط نارسایی کبدی ایجاد می شود. سالانه 8000 مورد مرگ فقط به دلیل نارسایی کبدی در ایران اتفاق می افتد(3, 4). كبد در انجام بسياري از فعاليت¬هاي مورد نياز بدن مثل ساختن مواد مختلف، فاكتور¬¬هاي انعقادي و تجزيه مواد سمي، عملکرد حیاتی دارد. از عوارض عمده سیروز می توان به آسیت ، پریتونیت، انسفالوپاتی کبدی ، فشار خون بالا، خونریزی و سندرم کبدی اشاره کرد. سعیدی و همکاران در مطالعه اخیر خودشان در سال 2018 بیان کردند که عمدتاً هپاتیت B و هپاتیت ناشی از مصرف الکل در ایران، بیماران را به سمت سیروز کبدی هدایت می کنند (3, 5-7) برخلاف بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی که می توانند با دیالیز زنده بمانند، بیماران با سیروز کبدی هیچ گزینه¬ای به غیر از پیوند کبد ندارند. پیوند اعضا یک پیش¬رفت نوآورانه¬ی چشمگیر در سیستم مراقبتی و درمانی است. هنگامی که اولین پیوند کبد انجام شد بقای بیماران بعد از پیوند کبد حدود 400 روز بوده است. در طول 50 سال گذشته پیوند کبد پیشرفت¬های چشمگیری داشته است به طوری که بقای یک و پنج ساله به ترتیب 90 و 70 درصد ارتقا پیدا کرده است(8, 9). بقای بیماران بعد از پیوند دستاورد بسیار ارزشمندی است، با این حال بقای بیماران عوارض و چالش های خاص خود را به همراه دارد. اونگنا و اولیوریرا در 2 مطالعه متفاوت در سال 2016 مهمترین نگرانی در دوران بعد از پیوند کبد را موضوع کیفیت زندگی و پیروی از رژیم درمانی نام بردند. نتایج گنجی و همکاران گویای این مساله می باشد که بسیاری از دریافت کنندگان کبد با چالش های متعددی مواجه می شوند که شناسایی این مشکلات لازم و ضروری است(10-13). بعد دریافت عضو پیوندی و بقای بیماران، آنها زندگی جدیدی را تجربه می کند. همین امر باعث می شود که بیماران طیف وسیعی از مشکلات و چالش ها را ابراز کنند و کیفیت زندگی متغیری را داشته باشند. بنابراین درک عمیق از مشکلات و تجربیات بیماران بسیار مهم است تا با شناسایی چالش های بیماران کیفیت زندگی مطلوبی را برای آنها فراهم کنیم. لذا هدف این پژوهش تببین تجربیات و چالش های زندگی بیماران بعد از پیوند کبد می باشد.

Acute and chronic liver diseases are growing in number all around the world. Many of these liver diseases appear either without prior signs as acute diseases or gradually as chronic diseases that prepare the ground of cirrhosis of the liver [1, 2]. Cirrhosis of the liver happens when the liver fails to function properly and it is responsible for 3.5% of global mortality rate on average. In addition, liver failure is the ninth cause of death in the USA. Each year, about 8000 death cases are recorded in Iran due to liver failure [3, 4]. The liver plays a vital role in many body functions such as generating a variety of substances like coagulation factors and disintegrating toxic substances. Among the main effects of cirrhosis, ascites, peritonitis, liver encephalopathy, hypertension, and liver syndrome and bleeding are notable. Saeidi et al (2018) showed that hepatitis B and alcohol abuse hepatitis in Iran mostly lead to liver cirrhosis [3, 5-7]. While chronic renal failure patient can survive through dialysis, liver cirrhosis patients have no choice but liver transplantation. Organ transplantation is an innovative advance in health care system. After the first liver transplantation, the patients’ survival rate after transplantation was 400 days. Today and after 50 years, one/five-years survival rates of liver transplantation patients have increased by 90% and 70% [9, 8]. Survival after transplantation is a valuable achievement; still, the survival is featured with specific challenges and side-effects. Onghena and Oliveria (2016) noted that the main concerns after liver transplantation were the quality of life and adherence to therapeutic regimen. Ganji et al. showed that many of the receiver of liver faced a variety of challenges and identifying these challenges was essential [10-13]. After transplantation, patients experience a new life and face a wide range of problems and challenges that alter the quality of their lives. Therefore, having a deep perception of the problems and experiences of these patients is imperative for the attempts to improve the quality of life in these patients. In light of this, the present study tries to elaborate on experiences and challenges of patients after liver transplantation.

سوختگی یک نوع آسیب حرارتی است که توسط عوامل زیستی، شیمیایی، الکتریکی و فیزیکی به همراه واکنش های موضعی و سیستمیک است (1) که به عنوان بدترین تراژدی های ممکن در جامعه مدرن (2) می تواند در تمام گروه‌های سنی و گروه‌های اجتماعی و اقتصادی رخ دهد(3). شیوع بالای سوختگی ها و آسیب های شدید باعث میزان بالای مرگ و میر، میزان بالای ابتلا و هزینه های اجتماعی و اقتصادی در جامعه می‌شود، از این رو باید نسبت به قربانیان سوختگی توجه ویژه ای شود(4). در ایالات متحده آمریکا سالیانه بیش از ۵۰۰ هزار نفر دچار سوختگی می‌شوند که در میان آنها حدود ۴۰ هزار نفر بستری می‌شوند. هزینه های سالیانه درمان و مراقبت آنها بیش از یک بیلیون دلار تخمین زده شده است(5). افرادی که از دچار آسیب ناشی از سوختگی می ‌شوند متحمل مشکلات فیزیکی، روانشناختی و اقتصادی می‌شوند که درد یکی از مشکلات فیزیکی آن می باشد(6). درد سوختگی جزء سخت ترین نگرانی ها و مشکلات بیماران سوختگی است(7). ولی شدیدترین درد به هنگام انجام پروسیجر درمانی از جمله تعویض پانسمان آشکار می شود که در صورت عدم تسکین منجر به طولانی شدن پاسخ استرس بعد از آسیب سوختگی، ناراحتی و نارضایتی بیمار، تاخیر در بهبودی، طولانی شدن زمان بستری در بیمارستان و همچنین کاهش کیفیت زندگی بیماران می‌شود (9-8). همچنین درد افزایش متابولیسم بدن را به دنبال دارد که خود سوء تغذیه، نقص سیستم ایمنی و حساسیت به عفونت را تشدید می کند(10). درد شدید هنگام تعویض پانسمان باعث عوارضی از قبیل زخم معده و آثار بد روحی -روانی در بیماران می‌شود، حتی بیمار ممکن است دچار ضعف و افت فشار خون، بی اختیاری ادرار و مدفوع و شوک گردد(11). برهمین اساس مدیریت درد در بیماران دچار آسیب ناشی از سوختگی باید در اولویت تصمیمات مراقبتی باشد(12). از جمله عوارض دیگر ایجاد شده توسط آسیب سوختگی عوارض روحی-روانی است که شدیدترین آنها اضطراب است(13). اضطراب از طریق افزایش شدت درد باعث تخریب عملکرد جسمانی فرد دچار آسیب سوختگی می شود، در حقیقت اضطراب، پاسخ شایع افراد بعد از ترومای جسمی و عاطفی است که به میزان زیادی در مبتلایان به سوختگی گزارش شده است و بخش عمده و مهمی از تجربه درد بیماران مبتلا به سوختگی را تشکیل می‌دهد (14). عمده ترین شکل اضطراب در بیماران دچار آسیب ناشی از سوختگی، اضطراب ناشی از درد است که با احساسی از ترس و پیش بینی درد حاصل از اقدامات دردناک آغاز و سریع منتشر می شود و غالبا قبل، حین و بعد از اقدامات دردناک تعویض پانسمان نمایان می‌شود و چنانچه این اضطراب درمان نشود، به شکل ترس، محرومیت از خواب، افسردگی و ناتوانی آشکار شده و مقابله غیر موثر روانی و عدم همکاری بیمار با درمان خود را نمایان می‌کند، بر این اساس مدیریت اضطراب ناشی از درد قبل، حین و بعد از مداخلات درمانی مانند پانسمان اهمیت ویژه ای دارد(15). روش های کنترل درد و اضطراب شامل روش های دارویی و غیر دارویی است و از روش های معمول دارویی، استفاده از بنزودیازپین‌ها و نارکوتیک ها در بیماران دچار آسیب سوختگی می باشد(16)، اما با توجه به عوارض ناشی از مصرف مقادیر بالا و طولانی مدت مخدرها و آرامبخش ها در درمان درد و اضطراب بیماران سوختگی امروز توجه اغلب محققین به روش‌های غیردارویی از قبیل طب مکمل برای کاهش درد و ناراحتی های بیمار و تلاش در جهت ارتقای این زمینه می باشد(17و9).

Burn is an injury caused by the heat generated by biological, chemical, electrical, and physical agents that causes local and systemic responses [1]. A burn accident is considered as one of the worse possible tragedies in modern society [2] and it can happen in all age, social, and economic groups [3]. The high prevalence of burns and the damages lead to a high mortality rate caused by burn and social and economic costs to the society. This means that burn victims needs special attention [4]. Every year, 500 thousand individuals suffer a burn injury in the USA and 40 thousand of them need hospitalization. The annual expenses of treatment and cares for them is about 1US$ billion [5]. Individuals who suffer burn injuries experience physical, psychological, and economic problems and pain is one of the physical problems [6]. Burn pain is one of the major problems for burn patients [7]. However, the most severe experience of pain is experienced during therapeutic procedures such as dressing change and if not attenuated, it leads to prolonged stress responses after burn, unrest, dissatisfaction, delayed rehabilitation, prolonged hospitalization, and a decrease in the quality of life in patients [8-9]. In addition, pain increases the body metabolism, which intensifies malnutrition, the immunity system failure, and infection susceptibility [10]. Sever pain during dressing change causes side-effects like peptic ulcer and spiritual-mental side-effects. In some cases, patients might experience faint, blood pressure decrease, urinary incontinence, fecal incontinence, and shock [11]. Therefore, pain management in patients with burn injuries should a priority in care decisions [12]. Among the other side-effects of burin are spiritual-mental side-effects and anxiety is the most severe of them [13]. Through increasing pain severity, anxiety degrades physical performance of the burn patient. In fact, anxiety is a common response after a physical and emotional trauma that is very common in burn victims. Anxiety constitutes a major part of pain experience in burn patients [14]. The main form of anxiety in burn patient is the pain-caused anxiety that is increased by a sense of fear and expecting painful procedures. In many cases, anxiety appears before, during, and after painful procedures like dressing change. If not treated, the anxiety leads to fear, sleep deprivation, depression, disability, inefficient mental coping, and reluctance to adhere treatment plant. In light of this, managing pain-caused anxiety before, during, and after therapeutic interventions such as dressing change is imperative [15]. Pain and anxiety control methods include pharmaceutical and non-pharmaceutical methods and among the latter methods are benzodiazepines and narcotics that are prescribed for burn patients [16]. However, due to the side-effects caused by using high doses of narcotics and sedatives in long-run, many researchers are looking for non-pharmaceutical methods to control pain and anxiety in burn patients. Complementary medicine is one of the approaches to alleviate pain and unrest in patients [9, 17].

به دلیل اهمیت و تأثیری که استفاده غیر منطقی و غیر اصولی از داروها هم در اقتصاد خانوار و هم در روند درمان می تواند داشته باشد، صرف نظر از سایر عواملی که در فراهمی دارو و یا عدم وجود آن نقش و تأثیر دارند، باید به نقش مردم به عنوان اصلی ترین عامل فرهنگ مصرف دارد و همچنین نقش گروه پزشکی بعنوان تأثیرگذارترین رکن فرهنگ تجويز و مصرف دارو توجه جدی نمود (۱ و ۲) مطابق آمار ارائه شده میانگین رشد مصرف دارو در کشور چیزی حدود 5/۱۱% می باشد. در حالی که همین تعداد در کشورهای در حال توسعه ۷% و در کل جهان ۹% گزارش شده است (۳). مسلماً بی توجهی به مصرف منطقی داروها می تواند پیامدهای نامناسبی چون نارضایتی بیمار طولانی شدن و شدت بیماری، ایجاد عوارض جانبی خطرناک و بستری شدن در بیمارستان، کمرنگ شدن ارتباط پزشک و بیمار و نهایتا افزایش هزینه های درمانی برای افراد و دستگاه های دولتی و مهمتر از همه ایجاد مشکل همیشگی کمبود دارو در کل کشور را در برداشته باشد (۴ و ۵). مصرف همزمان بیش از یک دارو (پلی فارماسی) با واکنش های نامطلوب دارویی، خطاهای درمانی، افزایش خطر بستری شدن و افزایش هزینه درمانی همراه است. بخصوص وقتی تعداد اقلام دارو بیش از پنج عدد باشد خطر به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. در هنگام مصرف داروها به صورت همزمان بروز تداخلات دارویی اجتناب ناپذیر است و مطالعات مختلف نشان داده اند که با افزایش تعداد داروهای مورد مصرف بیمار، میزان بروز تداخلات نیز به صورت تصاعدی افزایش می یابد. به طوری که میزان بروز این تداخلات با مصرف تعداد کم دارو ۳ تا ۵ درصد و با مصرف ۱۰ قلم دارو و بالاتر به حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد می رسند (۶)۔ در تداخلات دارو - دارو، یک دارو می تواند اثر داروهای دیگر را کم کند، زیاد کند یا بر آن تأثیری نداشته باشد. تداخلات دارویی به کلاس های مختلفی تقسیم می شوند و شامل تداخلات فیزیکی -شیمیایی، فارماکودینامیکی و فارماکوکینتیکی می باشند. تداخلات فیزیکی - شیمیایی هنگامی اتفاق می افتد که دو دارو از طریق مکانیسم های فیزیکی یا شیمیایی بر يكديگر اثر می گذارند. تداخلات فارماکودینامیکی هنگامی اتفاق می افتد که اثر دو دارو بر هم اضافه شده و یا آنتاگونيست يكديگر می باشند (۶). تداخلات فارماکوکینتیکی زمانی اتفاق می افتد که یک دارو میتواند جذب، توزیع، بيوترانسفورماسیون و حذف داروی دیگر را تحت تأثير خود قرار دهد. بسیاری از تداخلات دارویی می توانند منشأ ایجاد عوارض دارویی برای بیماران بوده و بیماران سالخورده، کسانی که جراحی می شوند، بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه و بیماران با سیستم ایمنی ضعیف نسبت به این مسئله حساس تر می باشند. بیماران را نسبت به مصرف داروها Compliance تداخلات دارو- دارو احتمال بروز عوارض جانبی داروها را افزایش داده و به میزان زیادی کاهش می دهد و می تواند میزان بستری شدن در بیمارستان را بالا برده و هزینه ها را نیز افزایش دهد (۹).

Given the dire consequences of an irrational use of drugs both on the family economy and the treatment process, regardless of other issues like the financial pressure on the healthy system to supply drugs, people, with the main cultural role in using drugs, and physicians, with the main cultural role in prescribing, need to receive more attention [1, 2,]. As suggested by statistics, the mean growth rate of using drugs in Iran is about 11.5% and this figure in the developing countries and the world is 7% and 9% respectively [3]. Needless to say, irrational and uncontrol use of drugs can lead to undesirable results such as prolonged disease treatment course and more severe side-effects or hospitalization, low quality physician-patient relationship, and higher medical expenses for patients and the health system. Another problem caused by such behavior is lack of drugs due to drug overuse [4, 5]. Polypharmacy causes unwanted pharmaceutical responses, therapeutic errors, a higher risk of hospitalization, and an increase in therapeutic costs. In particular, the risks are increased notably when the number of drugs passes five items. Drugs interactions are unavoidable when drugs are used simultaneously. Studies have shown that an increase in the number of drugs used by patients increases the risk of drugs interactions exponentially. That is, the risk of drugs interactions is 3-5% with a few drugs and about 10-20% when the number of dugs is 10 [6]. Drugs interactions may result in a decrease or increase in the effect of other drugs or no effect. Different classes of drugs interactions are known including physical-chemical, pharmacodynamical, and pharmacokinetic. The former interaction happens when two drugs affect each other through physical or chemical mechanisms. Pharmacodynamical interactions happen when the effects of two drugs increases on each other or the drugs act as antagonists [6]. Pharmacokinetic interactions happen when one drug absorbs or discharges biotransformation or eliminates another drug. Many drug interactions have side-effects and this is more serious in aged patients, postoperative patients, patients in ICUs, and patients with weaken immune system. Drug-drug interactions increases the risk of drug side-effects, which prepares the ground for prolonged hospitalization and higher medical costs [9].

بیوتروریسم به‌عنوان یکی از تهدیدات عمده بر سلامت انسان و با توانایی ایجاد فجایع انسانی در سطح جهان مطرح هست (1). حملات بیوتروریستی عبارت است از انتشار آگاهانه ویروس، باکتری و دیگر عوامل بیماری‌زا که به‌منظور ابتلا یا مرگ در جوامع انسانی، حیوانی و گیاهی استفاده می‌شود که اساساً این عوامل بیماری‌زا در طبیعت به‌صورت طبیعی یافت می¬شود منتها در صورت دست‌کاری قابلیت جهش، انتشار و ایجاد بیماری در سطوح وسیع را دارا هستند (2). استفاده از سلاح‌های بیولوژیک توسط تروریست‌ها در بین ملت‌ها به یک واقعیت تبدیل‌شده است (3)؛ و بسیاری از کشورها توسعه‌یافته در جهان درحال‌توسعه سلاح‌های بیولوژیک برای استفاده بالقوه در جنگ-های احتمالی هستند (4). بعد از 11 سپتامبر سال 2011 میلیاردها دلار، هزینه تقویت آمادگی در برابر برخورد با حملات بیوتروریستی بالقوه شده است که بعضی از منتقدین بااحتیاط بدان اشاره‌کرده و برخی دیگر معتقد هستند که آمادگی در برابر بیوتروریسم ساختار بهداشت عمومی را مستحکم‌تر خواهد کرد (6،5). سیستم خدمات بهداشتی جهت پاسخ¬گویی و مقابله با بحران¬هایی که در سطوح وسیعی در جریان هستند طراحی‌شده است، متخصصین سلامت همچون کارکنان بیماری‌های واگیر (مراقبین سلامت) بخشی از این سیستم را تشکیل می‌دهند که بایستی آمادگی لازم در برخورد با حوادث طبیعی و فجایع انسان ساخته را داشته باشند و در این زمینه تعدادی لوایح ضد تروریسم وضع شد از قبیل قانون امنیت همگانی و مقابله در برخورد با بیوتروریسم توسط ایالات‌متحده آمریکا در سال 2002 میلادی (7). فاجعه¬های وسیع و گسترده همانند حملات بیوتروریستی، پتانسیل به چالش کشیدن سیستم بهداشتی و درمانی در منطقه را دارد و از طرفی پزشکان و پرستاران ممکن است توانایی لازم جهت پاسخ به خدمات موردنیاز را نداشته باشند و لازم است متخصصان و کارکنان بهداشتی از دیگر صفوف بهداشتی این شکاف را پر نماید (6). کارکنان مراقبت‌های بهداشتی نقش اصلی را در سیستم مدیریت بحران دارند و ابتدایی‌ترین مانع در مواجهه با بحران‌ها قلمداد می‌شوند (8). اغلب مطالعات منتشرشده مربوطه به بررسی دانش، نگرش و رفتار مراقبین سلامت بوده درحالی‌که نتایج مطالعات بیانگر عدم رضایت مطلوب از وضعیت دانش، نگرش و رفتار آنان در مواقع اورژانسی است و از طرفی ظرفیت آمادگی مراقبین سلامت در برخورد با وضعیت¬های بعد از همه‌گیری بیماری‌های واگیر نسبتاً کم گزارش‌شده است (9،10،11). در مطالعه کالب و همکاران که درزمینهٔ آمادگی پزشکان در برخورد با بیوتروریسم و دیگر اولویت‌های بهداشت عمومی سال 2003 در آمریکا انجام‌گرفته نتایج نشان داده که فقط 43 درصد پزشکان اورژانس و 21 درصد از پزشکان خانواده ذکر کردند که در برابر حملات بیوتروریستی آمادگی لازم رادارند (12). هرچند که هیچ تعریف واحد از آمادگی سازمانی برای بیوتروریسم وجود ندارد (13). به‌عنوان یکی از معیارهای سنجش کارایی در برخورد با رخدادهای بیوتروریستی است و از آن استفاده می‌شود که در ارتباط مستقیم با واقعیات موجود در سایر بخش‌هاست (14). در وضعیت کنونی تمرکز سازمان جهانی بهداشت بر روی فعالیت¬هایی است که در راستای کسب آمادگی بوده و در شرایط بحران ضروری هستند (15)؛ که به‌عنوان بخشی از روند توسعه پایدار در جوامع مطرح بوده و روشی مؤثر در پاسخ به وضعیت¬های اورژانسی است (16). مراقبین سلامت امروزه در مقابله با حملات بیوتروریستی از آمادگی کافی برخوردار نبوده و این در حالی است که جامعه بهداشتی درمانی بایستی اطلاعات لازم در زمینه این تهدیدها را در اختیار مردم و سیاست‌گذاران قرار دهد و در طولانی‌مدت ما نیازمند این هستیم که خودمان را درزمینهٔ تشخیص، شناسایی، ویژگی‌های اپیدمیولوژیکی در برابر حملات بیوتروریستی و عفونت‌های نوپدید و باز پدید تقویت نماییم (17)؛ بنابراین کادر بهداشتی به‌عنوان نیروهای واکنش سریع و کمک‌کننده باید در برخورد با بیوتروریسم و جنگ بیولوژیک آگاهی و آمادگی لازم را داشته باشند

Bioterrorism is a major threat to human health and it can lead to human crises on global scale [1]. Bioterrorist attacks refer to intentional spread of viruses, bacterial, and other pathogens to infect or kill people, animals, and plants. Basic form of these agents are found in nature and they can be used to create disease on large scales through mutation [2]. The use of biological weapons by terrorists has become a reality in different nations [3]; and many developed countries are developing biological weapons for potential use in probable wars [4]. Following the September 11th of 2001, countries have spent billions of dollars to improve their readiness to face bioterrorist attacks. Some criticize such expenditures and some believe that improving readiness to face potential bioterrorism attacks adds to the strength of public health structure [5, 6]. Health services system is designed to respond and fight crises at large scales and health care experts (e.g. staff in infectious diseases wards) are part of this system who need to be ready to deal with natural and man-made crises. A few antiterrorism bills have become laws in the USA in 2002 such as Public Security Act and the Act of fighting bioterrorism [7]. Large scale disasters like bioterrorist attacks have the potential to challenge health and treatment system in the region. In addition, physicians and nurses might not have the ability to respond efficiently and the gap should be filled by experts and health workers in other disciplines [6]. Health care personnel play the main role in crisis management system and they are the frontline in the face of crises [8]. The majority of studies in this field have been on knowledge, attitude, and behavior of health care personnel. The results of assessments have not been satisfactory. In addition, capacity of health care providers in the face of pandemics is relatively low [9-11]. Caleb G et al. (2003) studied physicians’ readiness to face bioterrorism and other priorities of general health in the USA and reported that only 43% of emergency ward physicians and 21% of family physicians stated that they have the readiness to face bioterrorist attacks [12]. Although, there is no generally accepted definition of organizational readiness to face bioterrorism [13], it is one of the measures of efficiency to deal with bioterrorist events and it is directly related to the reality of other sectors [14]. Currently, the WHO’s activities are focused on obtaining readiness for crises [15]; these activities are part of the process of sustainable developed in societies and an efficient way to deal with emergency situations [16]. Health care providers do not have the readiness to deal with bioterrorist attacks. However, health care community is expected to provide the required information about such threats to the public and policy-makers. In long-run we need to improve our capability to diagnose and identify epidemiological specifications in the face of bioterrorist attacks and emerging and recurrent infections [17]. Health personnel and the rapid reaction and back up forces, therefore, need to have the readiness and awareness to deal with bioterrorism and biological war.

به دنبال همه گیری کووید -19،میلیون ها نفر در سراسر جهان مبتلا به بیماری شده و ضربه شدید به سیستم های مراقبت بهداشتی کل جهان وارده شده است (1).شیوع این بیماری براساس پیش بینی سازمان بهداشت جهانی روند افزایشی داشته و تا 2030 به سومین علت مرگ در جهان تبدیل خواهد شد، لذا به عنوان یک فوریت یا بهداشت عمومی با نگرانی بین المللی گزارش شده است(2, 3) طبق مطالعات انجام شده، بهبودیافتگان با طیف گسترده ای از علایم و عوارض بجای مانده از درمان مواجه هستند(4). بیماران مبتلا یا مشکوک به کروناویروس، ازعلائم جسمانی نظیر: تب ، هیپوکسی، سرفه ، تنگی نفس و تحلیل عضلات رنج برده وعلاوه برعلایم فوق ترس از عواقب عفونت با یک ویروس جدید بالقوه کشنده را تجربه می نمایند، و به دلیل قرنطینه شدن، بی حوصلگی ، تنهایی و عصبانیت را تجربه می کنند. مصرف کورتیکوستروئیدها جهت درمان بیماری باعث شده تاعوارض جانبی نظیر بی خوابی منجر به بدتر شدن اضطراب و پریشانی روانی مبتلایان شود(4). لذا مجموعه این مشکلات منجربه کاهش کبفیت زندگی این بیماران نسبت به سایربیماران بستری دربیمارستان می گردد(5). بهبودیافتگان از کووید-19 پس از بهبودی به دلیل انزوا از اعضای خانواده و دوستان و محدود شدن تعاملات اجتماعی در جامعه و اثرات ناشی از قرنطینه، به دلیل کاهش دسترسی به خدمات بهداشت روان، با مشکلات روانشناختی و عوامل استرس زای زیادی مواجه می شوند که پیامدهای آن روند زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد. نتایج مطالعه ای نشان می دهد، 31% بهبودیافتگان ، استرس بیش از حد، 2/22% اضطراب و 1/38 % از این افراد افسردگی را در دوره نقاهت داشته اند(6). بنابراین بخشی از پاسخ های سلامتی بیماران مبتلا به کووید-19، می تواند اضطراب و احساس گناه و حملات هراس، دلهره و علایم روانی باشد(6) همچنین بهبودیافتگان از مسری بودن بیماری در اجتماع و خانواده ، قرنطینه ونشان دار شدن در خانواده ها و دوستانشان رنج می برند(4, 7). در برخی بهبود یافتگان، انزوا در کار و حوزه اجتماعی به دلیل تاثیرات نشان دار شدن دیده می شود(8, 9). در جستجوهای به عمل آمده مشخص شد که بیشتر تحقیقات انجام شده تاکنون ، بر شناسایی اپیدمیولوژی و ویژگیهای بالینی بیماران آلوده(10) خصوصیات ژنومی ویروس (11, 12) و چالش های حاکم بر بهداشت جهانی متمرکز شده است(13). بهبودیافتگان ازکرونا به دلیل اثرات درمان و پیامدهای قرنطینه با بسیاری از عوامل استرس زا روبرو شده اند، که اطلاعات کافی در خصوص آن وجود ندارد،یکی ازروش هایی که درفهم پدیده های کمترشناخته شده می تواند عمق مشکلات بیماران رابررسی نماید وچارچوبی برای مداخلات مبتنی برپژوهش فراهم نماید، مطالعات کیفی است از آنجایی که تجربه بهبود یافتگان از کرونا، تجربه منحصر بفردی است،استفاده از این روش برای فهم مشکلات بیماران دربافت اجتماعی مفید است. مطالعه عمیق در تجربیات افراد، با الگوی طبیعت گرایانه و پژوهش کیفی سازگار می باشد(14). از طرفی دیگر، دردیسیپلین پرستاری یکی ازروش هایی که به درک پرستاران از بالین بیماران کمک می نماید ودرطراحی مراقبتها سودمنداست، رویکرد استفاده از تئوری در تحقیق می باشد(15). یکی از مدلهای مناسب جهت فهم نیازها وتغییرات ایجاد شده به دنبال بیماری دربهبود یافتگان از بیماری که با دیدگاه سیستمی بیماران را ارزیابی می نماید مدل سیستمی نیومن می باشد(16).

Following the COVID-19 pandemic, million individuals have been infected with the disease and an immense pressure has been experienced by health systems in the world [1]. The prevalence of this disease, according to the World Health Organization (WHO), has been increasing and it will be the third cause of death by 2030 [2,4]. Therefore, it is a public health urgent concern at international level. As studies have shown, recovered COVID-19 patients have to deal with a wide range of symptoms and side-effects after being treated [4]. Infected or suspect patients with COVID-19 demonstrate physical symptoms like fever, hypoxia, coughing, short breath, and loss of muscles. Add to these symptoms the fear about the outcomes of the infection with a new and deathly virus. They also experience boredom, loneliness, and anger during the isolation. Corticosteroids that are prescribed to the patients also create side-effects like insomnia that leads to anxiety and psychological distress [4]. Therefore, these problems can decrease the quality of life in these patients compared to other patients at hospital [5]. Patients recovered from COVID-19 have to deal with psychological problems and several stressors due to isolation from family members and friends, limited social interactions, negative effects of isolation, and limited access to mental health services. These factors affect these patients’ lives. Studies have shown that 31% of the recovered patients had excessive stress, 22.2% had anxiety, and 38.1% had depression during recovery [6]. Therefore, one part of the health responses in COVID-19 patients can be due to anxiety, feeling guilt, panic attacks, worries, and mental symptoms [6]. In addition, recovered COVID-19 patients suffer the concerns about a highly contagious disease in the society and family, isolation, and stigmatization in family and friend circles [4, 7]. Some patients even experience isolation at work and society due to stigmatization [8, 9]. Studies have been mostly on epidemiology and clinical signs in patients [10], genomic specifications of the virus [11, 12], and challenges to global health [13]. Recovered COVID-19 patients have to deal with several stressors due to the treatment side-effects and isolation consequences, of which not enough information is available. One of the methods that can be used to understand phenomena and the depth of patients’ problems and give us a framework for research-based interventions is qualitative method. Since what is experienced by recovered COVID-19 patients is a unique one, this method can be used to have a deeper understanding of these patients in social texture. A deeper study into individuals’ experiences is more compatible with naturalistic pattern and qualitative research [14]. On the other hand, one of the methods that helps nurses understand patients’ clinical condition and design more useful interventions is to use theory in research work [15]. One of the models to realize the needs and changes after recovery from a disease is Newman’s systemic model that examines patients from a systemic viewpoint [16].